مقدمه:
حدود 100 سال پيش كه براي اولين بار مسئله استفاده از انرژي عظيم هسته اي مطرح شد؛ بشر همواره نمي توانست درك تجربي و صحيحي نسبت به اين موضوع داشته باشد، ولي ديري نپاييد كه دانش و تكنولوژي اين انرژي در اختيار بشر قرار گرفت و توانست استفاده از آن را تجربه نمايد. دير زماني اگر كسي مسئله پرواز در آسمان و يا سفر به خارج از اين كره خاكي و گردش بدور آن را مطرح مي كرد، ديگران حتما او را خيال پرداز و مجنون قلمداد مي كردند و يا به خاطر اظهار بعضي حقايق فرد را به توبه در كليسا وامي داشتند! زماني روباتها و ابركامپيوترها كه مي توانستند چندين محاسبه رياضي را در چند ثانيه انجام دهند، فقط در داستانهاي تخيلي نويسندگان پيدا ميشد و اكنون … هميشه در تمامي اعصار وقتي مطلبي فوق دانش و درك مردم آن زمان مطرح مي شد در برابر مخالفتها و انتقادات شديدي قرار مي گرفت ولي بعد از طي روزگار، همگان با پيشرفتهاي فوق العاده در آن زمينه مواجه مي شدند و حتي اين پيشرفت را موجب فراهم آمدن آسايش بيشتر خود مي ديدند و حالا در عصر ما بحث نانوتكنولوژي مطرح شده است، موضوعي كه در تمامي ابعاد زندگي بشر و رشته هاي مختلف علمي ارتباط مستقيم و مؤثر خواهد داشت. نانو تكنولوژي چنان رويكرد و نگرش به تكنولوژي را متحول ساخته كه در صورت تحقق و رسيدن به مقصدي كه ترسيم شده است، شايد بزرگترين جهش انسان براي صعود به قله هاي رفيع علم خواهد بود. اكنون جهان متوجه اين رويكرد متحول كننده شده و متخصصين و دانشمندان در نقاط مختلف اين كره خاكي دست به پژوهش و مطالعات وسيعي در اين زمينه زده اند و طبق گفته برخي از آنان پيشرفتهاي صورت گرفته و روند رو به رشد نانو، بيش از حد حد انتظار و پيش بيني است.
ذرات نانو در همه جا وجود دارند، روبات هاي نانو ميتوانند به حالت هيجان زده و وحشيانه اي رسيده و شروع به تزايد غيرقابل كنترل نموده به گونه اي كه دنيا را به خطر بياندازند. «تكنولوژي نانو» سال هاست كه به وجود آده و ميتوان گفت كه تازه دوران آن فرا رسيده است. چون هم اكنون ما مي توانيم از آن به عنوان پوشش هاي ظريف و نازك استفاده كرده و يا در توليد سلول هاي خورشيدي و حتي ساخت داروهاي ضدسرطان استفاده كنيم. البته موارد استفاده زيادتري براي آن متصور بوده، منتهي آنچه كه اهميت حياتي دارد، اين است كه تكنولوژي نانو به سرعت رو به جلو پيش مي رود و بايد در استفاده و بهره وري از آن، تمامي جوانب در نظر گرفته شده، منافع و خطرات آن دقيقاً بررسي شود.
ابتدا اشاره اي به زمينه هاي نانو مي نماييم. «نانو» از يك كلمه يوناني به نام Dwarf كه به معناي چيزي كه كوچك تر از اندازه معمولي بوده اقتباس شده است. واژه «نانوتكنولوژي» به معني مورد استفاده قرار دادن چيزهايي در طيف ابعادي بين يك الي 100 نانومتر است. اين تكنولوژي نيز همانند بسياري از تعاريف تكنيكي سوالات بي شماري را در اذهان ايجاد كرده كه براي بسياري از آنها هنوز پاسخ مشخص و روشني وجود ندارد.
براي روشن كردن ذهن خوانندگان گرامي به اندازه يك نانومتر بايد بگوييم كه طولي است برابر 9-10*1 يا 000000001/0 متر به زبان ديگر يك ميلياردم متر را يك نانومتر مي گويند. باز هم براي اين كه درك بهتري از مطلب داشته باشيم به نمودار ارائه شده در شكل شماره يك نگاه مي كنيم. در قسمت سمت راست تصوير قطر تار موي انسان كه معادل 000/100 نانومتر است به نمايش درآمده و در بخش كناري آن يعني نزديك ترين تصوير سمت چپ آن يك ذره دود سيگار به نمايش درآمده كه قطر آن در حدود 5000 نانومتر بوده و باز هم سمت چپ آن طول موج رنگ آبي به نمايش گذاشته شده كه معادل 500 نانومتر است. در سمت چپ اين نمودار ميزان فاصله ديسك خوان با صفحه ديسك در هارد كامپيوتر به نمايش درآمده كه معادل 15 نانومتر است. باز هم براي اين كه موردي براي مقايسه داشته باشيم اشاره مي كنيم كه ذرات نانو را ميتوان با ويروس ها و حتي تك مولكول هاي تشكيل دهنده آنها مقايسه كرد.