"در این كتاب، نویسنده ابتدا مقوله هویت ملی را از دیدگاه جامعه‌شناسی بررسی می‌كند، سپس زبان‌ها و قومیت‌های گوناگون ایرانی را در عین حفظ وحدت ملی، تشریح می‌نماید و در عین حال برآن است ارتباط مقولات یاد شده را بازگوید .برای این منظور، نویسنده نخست، مقوله‌های اجتماعی مورد بحث مانند ((هویت))، ((قومیت))، ((ملت)) و ((ایرانیان)) را تشریح می‌كند، آن‌گاه نظریه‌های مهم بنیان‌گذاران اندیشه ناسیونالیستی در ایران را بررسی و ارزیابی می‌نماید. برخی از كسانی كه نظریات آنان بررسی و نقد شده عبارت‌اند از: آخوندزاده، آقاخان كرمانی، میرزا ملكم‌خان، محمود افشار و برخی نظریات ارائه شده در مجله كاوه و ایرانشهر، سپس با تعریف اركان هویت ملی، عامل زبان و دین را از عناصر هویت قومی برمی‌شمارد و به قدمت تاریخی آن در مقایسه با هویت ملی اشاره می‌كند .به زعم نویسنده، عواملی چون سرزمین، منافع اقتصادی، سیاسی، امنیتی و دفاع مشترك و وحدت قوانین و احساس روان‌شناسی فردی ـ جمعی به كسب هویت ملی می‌انجامد .بخش پایانی كتاب به بحث درباره انواع هویت‌های فردی، اجتماعی و انسانی اختصاص دارد .مولف در این بخش برآن است نشان دهد ((هویت ملی)) مقوله‌ای جدا از هویت قومی و زبانی است."