غائله آذربایجان که در منابع غربی بحران سال ۱۹۴۶ ایران نامیده شده، اشاره به وقایعی دارد که در خلال سال‌های ۱۳۲۶–۱۳۲۵ در ایران دارد که منجر به تشکیل و سقوط حکومت خلق آذربایجان و جمهوری مهاباد شد. این بحران یکی از اولین بحران‌های جنگ جهانی دوم بود.
در پایان جنگ جهانی دوم قرار بر این بود که پس از تسلیم آلمان اشغال ایران توسط روسیه و انگلیس پایان پذیرد ولی در عمل شوروی ارتش سرخ را از شمال ایران خارج نکرد و دست به تشکیل حکومت خلق آذربایجان و جمهوری مهاباد زد.
قوام السلطنه نخست‌وزیر وقت ایران به کمک آمریکایی‌ها عملاً دست به فریب استالین زد و با پیش کشیدن امتیاز نفت شمال که به قرارداد قوام-سادچیکف معروف بود و همچنین همزمانی با فشار و تهدید آمریکا، شوروی از خاک ایران عقب نشست و هر دو حکومت با ورود ارتش شاهنشاهی ایران به سرعت سقوط کردند. بعد از خروج نیروهای شوروی از ایران قوام از نخست‌وزیری استعفا نمود و روسها را از تمامی قولهایی که به ایشان داده بود بی نصیب گذاشت. این بحران از اولین رخدادهای جنگ سرد به‌شمار می‌رود.