مقدمه کتاب:
در دوره قاجار مردم استان بوشهر سه بار (۱۲۱۶ ه.ش / ۱۸۳۷ م و ۱۲۳۵ ه.ش / ۱۸۵۶ م و ۱۲۹۴ ه.ش ۱۹۱۵ م) با تهاجم انگلستان به مرزهای جنوبی کشور عزیز ما ایران مقابله کرده اند. در تمامی این موارد مردم غیور و صبور این سامان علیرغم مشکلات و موانع بسیار با سرافرازی و سربلندی از میدان نبرد بیرون آمده اند. این مردم در شرایطی به حفظ عزت و شرف ملی کمر همت بستند که دولت ضعیف و زبون قاجاریه، هر روز گوشه ای از مرزهای میهن ما را از دست میداد و به بیگانگان امتیاز تازه ای واگذار می کرد. به جرات میتوان گفت که در روزگار ظلمانی قاجاریه، قیامهای ضداجنبی مردم بوشهر، تنگستان، دشتی، دشتستان، کازرون، شیراز، قشقائی و بطور کلی همه آزادیخواهان و وطن دوستان جنوب چون چراغی فروزان در عرصه تاریخ و استقلال ایران نورافشانی می کند. از رهگذر این ایستادگی و استقامت مردم این سامان، شهدای بسیار و قهرمانان فراوان تقدیم دین و میهن کرده اند. از این میان رئیس علی دلواری، آوازه ای خاص یافته و مشهور و معروف همگان گشته است اما دهها چهره دیگر چندان برای مردم کشور ما شناخته نشده اند. شکی نیست که نسل کنونی در برابر زحمات و مجاهدات گذشتگان خویش مسئولیت دارد. برگزاری کنگره بزرگداشت هشتادمین سال شهادت رئیس علی دلواری، علاوه بر تجلیل از یک مبارز نامدار و اسلام دوست و یاران همراه او این فرصت را پدید آورد تا با تالیف ترجمه چاپ و انتشار چند اثر گوشه های مبهم دیگر از واقعه قیام خونبار مردم این دیار و حماسه آفرینی های آنان علیه مهاجمان بیگانه روشن و آشکار گردد. بدون تردید با همه علاقمندی به معرفی چهره ها و روشن ساختن زوایای مختلف قیام، و یا اینکه اکثر نوشته های بیگانگان درباره کشور عزیز ما بطور عام و در این زمینه بطور خاص خالی از شائبه غرض نیست، هیئت علمی کنگره امیدوار است با این اقدام و شناسائی و کنکاش در آثار و اسناد فراوان دیگر، گامی چند در جهت تبیین حقایق برداشته باشد.
والسلام
هیئت علمی کنگره بزرگداشت
هشتادمین سال شهادت رئیس علی دلواری