کتاب حاضر بخشی از مقالات پراکنده زنده‌یاد دکتر محمدجواد مشکور که مجموعا با 40عنوان به طبع رسیده است. این مقالات که مربوط به دوران ایران پیش از اسلام است در پنج بخش تنظیم شده‌اند: اوضاع اجتماعی ایران باستان، شمه‌ای از تاریخ ایران باستان، ادیان ایران باستان، زبان‌ها و ادبیات در ایران باستان و جغرافیای تاریخی شهرها. گفتنی است که در ابتدای کتاب سرگذشت و زندگی‌نامه و همچنین کتاب‌شناسی و آثار دکتر مشکور آورده شده و نام نشریه و تاریخ انتشار هر مقاله در ابتدای مقاله درج گردیده است. عناوین تعدادی از مقالات این مجموعه بدین قرار است: طبقات مردم در ایران قدیم، نوروز باستانی، گئوماتای مغ، روابط ایران و هند در پیش از اسلام، دین مزدیسنا یا زرتشتی، زادگاه زرتشت، مانی و دین او، مزدک و کیش او، دین بودا در ایران باستان، زبان ماد، زبان پارتی، زبان پارسی دری، خط‌های ایران باستان به روایت حمزه اصفهانی، زبان و فرهنگ آرامی، هزوارش در زبان پهلوی، مازندارن و طبرستان از قدیم‌ترین ایام تا امروز، خلیج فارس و نام آن در طول تاریخ