تاریخ اجتماعی ایران کتابیست که به جنبههای اجتماعی فرهنگ، اخلاق، ادبیات و سیاست در تاریخ ایران میپردازد. این کتاب در ۱۰ جلد به زبان فارسی توسط مرتضی راوندی تألیف شده و یکی از مهمترین مراجع در زمینه جامعهشناسی تاریخی ایران بهشمار میرود.راوندی زمانی شروع به نوشتن تاریخ مردم این سرزمین کرد که خیلی ها همچنان بر این باور بودند که تاریخ جز شرح زندگی و جنگ های شاهان و امیران نیست و نوشتن از مردم، زندگی و مبارزات آنان، دردها و رنج هاشان و غم هایی که داشتند کاری نبود که موجبات خرسندی هیچ دست و دل به قدرت سپرده ای را فراهم آورد و برای همین هم بود که در این ۵۰ سال نه صدا و سیمایی به سراغش رفت و نه کسی بر سینه کوچک این مرد بزرگ مدالی نشاند.
جلد اول کتاب، چنانچه مولف میگوید، پس از ۲۷ سال مطالعه مداوم، در اسفند ماه ۱۳۴۰ ش منتشر شد که از آغاز تا ظهور نهضت اسلامی به تاریخ اجتماعی ایران و کهنترین ملل باستانی میپردازد.