کوروش بزرگ بنیانگذار و نخستین شاه هخامنشی به مدت سی سال بر نواحی گسترده ای از آسیا حکومت کرد. اما نبوغ نظامی و پادشاهی، یگانه وجوه شخصیت او نبودند. آنچه سیمای کوروش را از پس هزاره ها همچنان تابناک می دارد، ملایمت و حسن سیاست اوست. در بامداد پیروزی های بزرگ که هر فاتحی مرعوب درخشندگی و جلال فتوحاتش می شود، کوروش با چنان فروتنی و شفقتی در برابر دشمن ظاهر می شد که وی را ناگزیر از احترام می ساخت.
جوانی کوروش به افسانه ها و داستانهایی که از عهد باستان به یادگار مانده، آمیخته است. در این افسانه ها آستیاژ، پادشاه حقیر و بی نام ماد که درمیان جواهرات بسیار و درباریان متعدد خود می زیست، نقش مستبد و خونخواری را به عهده دارد. مورخان ایرانی کوروش را که نواده وی بود، قهرمان جوانی و نمونه شهامت و شجاعت و جوانمردی معرفی می کنند. قهرمانی که بر تمام دامهایی که در جوانی بر ضد وی گسترده بودند، چیره شد..