از متن کتاب:
در این دفتر گفتار از سرزمینی است که بنا به رویت شاهنامه فردوسی از فرهنگی دیرین برخوردار است. پیداست در چنین زمینه ای، یافتن و پیش رو آوردن آنچه در سده های دراز بر آن گذشت، آسان نمی نماید و از این رو است که باید نام باستانی آبادی های سرزمین و بومیان نخستین آن را در لابلای اساطیر و روایات باستان جستجو کرد. حماسه فریدون "نماد نژاد آریا" و افسانه های سه فرزندش: سلم، تور، ایرج (نمادی از سه شاخه شدن نژاد آریا)، از آنجا، و چنین است داستان هفتخوان رستم و تهمورث دیوبند و آژی دهاک و زندان وی در پای دماوند.
در این راستا نام های نخستین و دیرین جایها و آبادیها، دگرگونی هایی یافت و دستخوش رویدادهای پرفراز و نشیبی شد که بیانگر سرگذشت شیرین و تلخ آنها است. هر کوشش و پژوهشی که در این راه برای دستیابی به شناسنامه بنیادین به کار آید، درخور و چراغی است در گذرگاههای تیره و تار دوران دور و دراز، برای دسترسی به فرهنگ نامهای دیرین و سرانجام به فرهنگ توده بومی...