خلیج فارس منطقه ای است جغرافیایی که در زمانهای بسیار قدیم این عنوان را داشته است و امروزه نیز به عنوان مهمترین منطقه خاورمیانه در مرکز توجه جهانیان قرار دارد. کشف نفت در ایران و آگاهی کشورهای صنعتی از وجود ذخایر عظیم این ماده حیاتی، باعث شد که استعمار کهنه و نو به لطایف الحیل بکوشند تا ذخایر نفتی این منطقه و منافع آن را در اختیار بگیرند. مرکز مطالعات خلیج فارس، در دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، از بدو تاسیس خود دست به تدوین کتابهای مختلفی در مورد خلیج فارس زده که از آن جمله می توان به کتابشناسی خلیج فارس و خلیج فارس از دیدگاه آمار و ارقام اشاره کرد. مجموعه مقالات خلیج فارس کتابی است حاوی مقالات سیاسی، تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی در مورد خلیج فارس که عمدتا توسط اندیشمندان و استادان ایرانی نگاشته شده و گذشت ایام نه تنها از ارزش کار ایشان کم نکرده، بلکه جمع آوری آنها در مجموعه ای می تواند موجب غنای فکری و پژوهشی و رونق کار محققان در این زمینه می شود. در تهیه این کتاب که به مناسبت سومین گردهمایی خلیج فارس در دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی با عنوان "امنیت خلیج فارس و همکاری های منطقه ای" انتشار می یابد، سعی در انتخاب بهترین مقالات نوشته شده درباره خلیج فارس دارد. این امر باعث تنوع مطالب مندرج در کتاب شده است.