کتاب تاجیکستان: آزادی یا مرگ روایتی است صریح، تلخ و روشنگر از یکی از پرتلاطم‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر آسیای مرکزی؛ زمانی که تاجیکستانِ نوپا، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، به‌جای استقلال و ثبات، به ورطه خون‌ریزی و جنگ داخلی کشیده شد.
رحیم مسلمانیان قبادیانی، نویسنده و استاد برجسته تاجیک، که خود در آن سال‌ها شاهد مستقیم بحران بود، در این کتاب با نثری ساده اما ژرف، تصویری مستند و تحلیلی از فضای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تاجیکستان در آستانه و دوران جنگ داخلی (۱۹۹۲–۱۹۹۷) ارائه می‌دهد. او به‌دور از شعار، سعی می‌کند زوایای پنهان قدرت، بحران رهبری، نقش گروه‌های اسلامی، نفوذ نیروهای منطقه‌ای و بین‌المللی و همچنین سرنوشت مردم عادی را در لابه‌لای تحولات بررسی کند.
عنوان کتاب—«آزادی یا مرگ»—صرفاً یک شعار نیست، بلکه بازتاب دوگانه‌ای‌ست که ملت تاجیک در آن دوران ناگزیر با آن مواجه بود: یا راه پرهزینه استقلال و آزادی واقعی، یا بازگشت به سلطه، خشونت و ویرانی.
این کتاب نه‌تنها برای پژوهشگران تاریخ معاصر و سیاست آسیای مرکزی ارزشمند است، بلکه برای خواننده‌ای که می‌خواهد فراتر از تیترها، واقعیت‌های میدانی یک کشور گمنام اما مهم در تاریخ منطقه را درک کند، پنجره‌ای گشوده به حقیقت است.