تاریکی و روشنایی در دهه 1320 به صورت یادداشت هایی در مطبوعات منتشر شد و در پائیز 1344 به صورت یک کتاب منتشر شد . او در این اثر عشق شور انگیز خود به ادبیات فارسی و فرهنگ میهنی را به کمال نشان داده و بیان کرده است . کوشیده رمانی با ره گیری خطوط عمر و تجارب خویش بیافریند و در این راه از رمان های تعلیمی و رمانتیک استفاده کرده و با چینش و تلفیق شعر و وصف و حکایتگری های متعلق به فرهنگ ایران و نثر شیوای مرسل فارسی به بهترین نتایج رسیده است .حرف هایش به ظاهر ساده اما بسیار تکان دهنده است . شخصیت هایش نیمه خیالی اما زنده اند و نثر فارسی او از بهترین و سالم ترین نثر های معاصر است . او می نویسد که : منظور ما یک چیز است و بس ، انقلاب فکری .
محور مرکزی همه‌ی آثار او چند و چون رویارویی جامعه‌ی ایران با مسأله‌ی تجدد است. وی در تمامی آثارش به اتفاق به این موضوع پرداخته و رویارویی و تقابل با تمدن غرب و جلوگیری از تفوق و تسلط آن بر هویت و تمدن ایرانی بن‌مایه‌ی اصلی آثارش را تشکیل داده است و البته در همین راستا، وی تنها راه مقابله با این رویه را تأکید بر مؤلفه‌های هویت ایرانی و به خصوص زبان فارسی که از آن به عنوان قوی‌ترین و اصلی‌ترین مؤلفه یاد می‌کند، می‌داند.