داستایوفسکی در توضیحی درباره خطابه پوشکین، ویژگی های شاعر را در موارد زیر بر می شمارد:
۱) پوشکین با بینش ژرفش، با نبوغش و با قلب کاملا روسی‌اش نخستین کسی بود که نشانه اصلی‌بیماری جامعه روشنفکر ما را که از خاک بریده، خود را فراز خلق قرار داده بود آشکار کرد و نمایاند.
۲) او نخستین کسی بود که پیش از همه به تجسم هنرمندانه تیپ هایی از زیبایی اخلاق روسی که‌مستقیما از خاک روسیه سرچشمه می گرفت، پرداخت، اخلاقی که سر منزلش در حقیقت خلق و دراعماق خاک نهفته است.
۳) سومین جنبه اهمیت پوشکین که مایلم در آن پافشاری کنم، منحصر بفردترین و ویژه ترین نشانه نبوغ اوست، نشانه‌ای که قبلا هرگز به آن برخورد نکرده‌ایم، توانائیش به همدردی و شفقت جهانی توانائیش به این که به طور کامل در روح و نبوغ فکری ملتهای دیگر حلول کند، حلولی که در حد کمال است.
۴) این نیرویی کاملا روسی است، نیرویی ملی. پوشکین هم با دیگر مردم روسیه در این نیرو سهیم‌است. اما چون هنرمند بزرگی است، این نیرو را، لااقل در محدوده خودش، در محدوده هنریش، بکمال‌وصف می کند. خلق ما بی گمان در اعماق روحش این تمایل به همدردی و آشتی جهانی را حس می‌کند...