شامل آثار گمشده ابوالفضل بیهقی و تاریخ غزنویان
همان گونه که فردوسی از طریق بیان تاریخ اسطورهای و پهلوانی و بخشی از رویدادهای ترایخ، برای زنده نگه داشتن زبان فارسی عمری صرف کرد، بیهقی نیز تاریخ را بهانه قرار داد و با بهرهگیری از وقایع تاریخی و درآمیختن آن با مضامین اخلاقی و جذبههای ادبی به گونه دیگری در حفظ زبان فارسی سرمایه عمرش را پرداخت. (ص 14مقدمه) اما کتاب حاضر مطالعهای بین رشتهای است که پژوهشگر با پیش رو قرار دادن ملاک و معیارهای اخلاقی و حکمت عملی به بررسی تاریخ بیهقی پرداخته است. (ص 11) به گفته مؤلف کتاب؛ هدف اصلی بیهقی بیتردید نوشتن «متنی حکمی ـ اخلاقی در پوشش تاریخ» است. اما شرایط دربار غزنوی با نوشتن متنی حکمی ـ اخلاقی مناسبت نداشت. محیط سیاسی نیز برنمیتابید که این همه مصداق از دربار غزنوی برای رذیلتها و شرارتها و زعارتها ذکر شود و یا این که ترفندهای سیاسی را امر غیر اخلاقی معرفی کنند. از این رو بیهقی به عنوان یک مورخ به امر معمولی تاریخنگاری مشغول میشود و تعیین مرز خوبی از بدی، و تشخیص حق از ناحق، درستی و سلامتی از نادرستی و ناراستی که دردسر آفرین است، کار فرعی او محسوب میشود. البته این گمان بیهقی بود که بدین شیوه میتواند از آسیب قدرت در امان باشد و آنچه را لازم میداند بنویسد. در صورتی که نابودی بخش اعظم نوشتههای او، خلاف این تصور را به اثبات میرساند.