«ذکر تاریخ گذشته از واجباتست بخصوص در موردملّتهائى که افتخار داشتن تاریخ کهن ملّى را دارند. جوانان باید بدانند که مردم گذشته چه فداکاریهاکرده و چه وظیفهء حسّاس و فوق العاده بعهدهءآنهاست.»
از سخنان محمدرضا شاه
خاطرات و سفرنامه‌هاى ایران مجموعه‌اى است که پایهء انتشار آن هشت‌سال پیش ازین با نشر روزنامهء خاطرات اعتماد السلطنه توسط مؤسسهءانتشارات امیرکبیر گذاشته شد و از همان اوقات در نظر گرفته شده بودکه آثار دیگرى از همان سنخ به تدریج تهیه و چاپ شود...اما مدتى این‌مثنوى تأخیر شد،تا اینکه روزنامهء اخبار مشروطیت و انقلاب ایران تألیف‌سید احمد تفرشى حسینى(تمجید السلطان)به همان اسلوب و منوال به چاپ‌رسید.اینک سومین کتاب ازین مجموعه که یادداشتهاى میرزا مهدى خان‌ممتحن الدولهء شقاقى است در دسترس علاقه‌مندان به اخبار و احوال‌و اوضاع عصر قاجارى قرار مى‌گیرد.
بدین‌ترتیب نوشته‌هاى کمرنگ مرکبى مرحوم ممتحن الدوله به‌صفحات روشن چاپى تبدیل شد و روایت خاطرات ممتحن الدوله بدین‌صورت که انتشار مى‌یابد از یادداشتهاى مفید و قابل استفاده در خصوص‌روزگاران ناصرى تا اواخر عهد قاجارى براى محققان آینده خواهد بود.
از سراسر اثر نیک مشهودست که نویسنده در بیان احوال خود قصدآن نداشته است که به خلاف‌گویى و گزافه‌سرایى بپردازد.یعنى ازشیوه‌هایى که مرسوم خاطرات‌نویسان روزگار ماست حتى المقدور به‌دور مانده است.اگر خاندانش این نوع حقیقت‌گویى را نمى‌پسندندمحققان تاریخ برداشت او را درین زمینه تحسین خواهند کرد.