«سفر در ایران» اثر گاسپار دروویل یکی از جذابترین گزارشهای سفر اروپاییها به ایران در آغاز قرن نوزدهم است. این کتاب که حاصل سفر نویسنده در سالهای ۱۸۱۲-۱۸۱۳ میلادی است، دوران حساس و پرتلاطم عهد فتحعلی شاه قاجار را به تصویر میکشد.
دروویل با نگاهی کنجکاو و دقیق، از مناظر طبیعی خیرهکننده ایران گرفته تا آداب و رسوم مردم، از کاخهای باشکوه اصفهان تا بازارهای پرجنبوجوش تهران، همه چیز را با زبانی روان و پر از جزئیات شرح میدهد. او شاهد عینی تحولات سیاسی زمانهاش بوده و روایتهایش از دربار قاجار، تشریفات پیچیده آن دوره، و مناسبات ایران با قدرتهای اروپایی بسیار ارزشمند است.
این کتاب نه تنها سندی تاریخی محسوب میشود، بلکه پنجرهای است به سوی ایرانی که در آستانه تحولات بزرگ قرار داشت. برای علاقهمندان به تاریخ، جغرافیا، و فرهنگ ایران، مطالعه این اثر تجربهای است شبیه به سفر در زمان.
گاسپار دروویل، صاحب منصب نظامی فرانسوی، در سال ۱۱۹۰ ه.ق، در پانزدهمین سال سلطنت فتحعلی شاه قاجار و پس از دور اول جنگهای ایران و روسیه که منجر به قرارداد گلستان شد، به ایران سفر کرد. او در گروه ژنرال گاردان بر اساس قرارداد فین کنشتاین به ایران آمد؛ اما پس ناکام ماندن تلاشهای گاردان در اثر کارشکنیهای انگلیسیها، سرهنگ سواره نظام گاسپار دروویل؛ به طور خصوصی به استخدام دولت ایران درآمد. او در سازمان دادن ارتش ایران نقشی اساسی داشت. سفرنامه او به جز دو سه فصل کوتاه که به اوضاع نظامی و سیاسی ایران و دربار فتحعلی شاه و اقدامات عباس میرزا اختصاص یافته، اکثر فصول دربار فرهنگ و زندگی و باورها و آیینهای مردم ایران است. به همین دلیل، ارزش کتاب به عنوان یک متن مردمشناختی و جامعهشناختی و فرهنگشناسی بسیار بیشتر از جنبه تاریخی و سیاسی است.