علامه جلال الدین همایی در سال ۱۳۰۸ ه.ش تالیفی را در تذکره رجال و دانشمندان اصفهان از قدیم تاکنون آغاز کرد و آنرا دانشمندان اصفهان نام گذاشت. در اثناء ترجمه حال رجال و دانشمندان بر آن شد که تاریخی جامع شامل جغرافیای شهر و اسامی و قری و قصبات و ابنیه و عمارات و زبان و ادبیات و رسوم و عادات و خانواده ها و رجال معروف و دیگر خصوصیات که در تاریخ کامل جامع بکار میآید برای اصفهان بنویسد. ایشان حدود پنجاه سال در موضوع تاریخ اصفهان کار کردند و در این راه از نوشته ها و اقوال مورخان بزرگ درباره اصفهان از قبیل استخری و ابن رسته و ابن خرداذبه و مقدسی استفاده کرده است. درا ین بخش استاد نخست مولف هرکتاب را مختصرا معرفی و مطالب کتاب را به طور کلی ارزشیابی میکند و سپس به نقل گفتار آنان درباره اصفهان می پردازد و در موارد متعدد، عقیده شخصی و انتقادات خود را بر مطالب کتاب اظهار می دارد. این مجلد به هنر و هنرمندان اصفهان اختصاص دارد.