همزمان با جنگ جهانی اول دولتهای استعمارگر روس و انگلیس بیطرفی ایران را نقض و کشور ما را اشغال نمودند. سراسر خطه شمال تحت سلطه روسهای تزاری بود. اوضاع اجتماعی مردم پریشان و فقر اقتصادی شدیدا گریبانگیر ملت بود. در چنین شرایطی روحانی مجاهد و آزادیخواهی میرزا کوچک جنگلی به طرفداری از استقلال و آزادی ایران و مبارزه علیه تسلط دول استعمارگر روس و انگلیس قیام کرد. میرزا در دل جنگهای سرسبز گیلان به تشکیل کانون مقاومت پرداخت و به سلطه روس و انگلیس در گیلان بکلی خاتمه داد و چنان قدرت یافت که در گیلان حکومت جمهوری تاسیس کرد. درست هنگامی که انقلاب گیلان به اوج عظمت خود رسیده بود و می رفت تا قوای خود را جهت تصرف پایتخت بسیج کند و ملت ایران را از اسارات شرق و غرب برهاند، کودتایی علیه نهضت جنگل توسط خیانتکاران کمونیست داخلی که در نهضت جنگل نفوذ کرده بودند به وقوع پیوست و به یکباره شیرازه انقلاب از هم پاشید و قیام سرکوب شد. وی هفت سال تمام با وجود سلاح اندک به مبارزه مشغول بود و سرانجام در راه آرمان والا و مقدس خود در ۱۱ آذرماه ۱۳۰۰ شمسی به شهادت رسید. کتاب حاضر بزرگداشت و یادبودی است که در سال ۱۳۶۸ از تاریخ ۹ الی ۱۱ آذرماه با حضور اندیشمندان و دانشمندان برگزار گردید. این کتاب نیز حاصل پژوهشهای این بزرگان است که به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان به طبع رسیده است.