چکیده
هدف این مقاله درخصوص طبیعت بازی ،کاربردواثربازی ،جنبه های مقیدبازی ،آثارتربیتی بازی ،توضیح ارزش واهمیت بازی ونقش بزرگترها درآماده نمودن بازی برای بچه ها می باشد.
تعریف بازی :به هرگونه فعالیت جسمی یاذهنی هدفداری که به صورت فردی یاگروهی انجام پذیردوموجب کسب لذت واقناع نیازهای کودک شودبازی می گویند.بازی بهترین وموثرترین وسیله برای پرورش وشکوفایی تدریجی استعدادهای طفل دردوران کودکی است .کودکان برای انجام بازیها هیچ هدف ومنظوری جزسرگرمی وتفریح ندارندولی مربی بایدمنظوروهدف معینی داشته باشدکه دراین مقاله به آنها اشاره شده ،بازیهای مختلف علاوه برتربیت بدنی ،آثارتربیتی بسیاری دارندکه به تعدادی ازآنها اشاره شده است .
بازیها جنبه های مفیذی ازقبیل جنبه (جسمی -ذهنی وروانی -عاطفی )دارندکه برای هریک توضیحی داده شده ،می توان گفت که بازی بهترین شکل فعالیت طبیعی هرکودک محسوب می شودودرزندگی کودک اهمیتی ویژه دارد.بازی برای هرکودک درحال رشدازارزشهای مختلفی برخورداراست .بازی کاربردی مهم وسازنده درجنبه سازندگی اخلاقی واصلاح نابسامانیها ورفتاری داردواثرآن دررشدانسان به حدی است که بسیاری ازکارهای بزرگسالی درواقع انعکساسی ازآموخته های ضمن بازی دوران خردسالی است .
یکی ازراههای پرورش شخصیت کودکان ،شرکت بزرگسالان دربازی آنها است .باهم بازی شدن با کودکان ،می توانیم دنیا راازدریچه وزاویه ای که اومی بیند،ببینیم ودرک کنیم وبدین ترتیب با کودک همدلی کنیم .
مقدمه
كودكان گل هاي بوستان ما ، آينده سـازان جامعة بشري و اميد جهانيـان اند كـودكان سرمايه ها و ذخاير گرانبهاي هر ملتي هستند عزت ،افتخار و سربلندي هر ملت به كيفيت رشد و بالندگي كودكان آن سرزمين بستگي دارد
امروزه روان شناسان اعتقاد دارند كه براي رسيدن به مراحل بالاتر ، بايد پايه هاي اولية رشد را جدي گرفت چرا كه اگر مراحل نخستين رشد به خوبي پيموده نشود قرار گرفتن در مراحل بعدي فرد را با اختلالاتي رو به رو خواهد ساخت .
سوابق تحقيق
اساسا تعريف کامل و جامعي که مورد تاييد همه روانشناسان و روان پزشکان درباره بازي کودک وجود داشته باشد ديده نشده و هر شخصي با توجه به نگاه خود به گونه اي مقوله بازي در کودکان را تعريف و تفسير مي کند. اينکه به جرات بگويم بازي از نگاه متخصصين علوم رفتاري داراي يک تعريف همه پسند باشد، نيست.
به عبارت ديگر هر روانشناس يا روان پزشکي که در حيطه ي کودک فعاليت مي کند، با توجه به تجربيات مشاهدات، مطالعات و ديدگاه هاي شخصي خود نظرش را درباره بازي کودکان ابراز مي کند.
انجمن آموزش دوره آمادگي
اين دفتر يك مركز آموزش ملي با چيزي حدود 40 سال تجربه در حيطه مراقبتهاي دوره آمادگي و آموزش د رانگلستان است .تعداد مراكز حدود 18 هزار و تعداد بچه هايي كه با آنها در ارتباط هستند در حدود 850 هزار نفر برآورد مي شود.
انجمن ملي كتابخانه هاي مربوط به اسباب بازي و تفريحات
اين انجمن ملي در زمينه توسعه و ارتقاي بازي از طريق حمايت و پشتيباني از كتابخانه هاي مربوط توصيه در خصوص منابع و اسباب بازي هاي مناسب ، ارائه اطلاعات در باره شروع و اداره كتابخانه هاي مربوط ، طيفي از نشريات مربوط به بازي و آموزش و تربيت اعضا و ديگر افرادي كه در زمينه مراقبت از كودك و حوزه معلوليت هاي كودكان كار مي كنند ، فعاليت دارند
تعريف بازي :
به هر گونه فعاليت جسمي يا ذهني هدفداري كه به صورت فردي يا گروهي انجام پذيرد و موجب كسب لذت و اقناع نيازهاي كودك شود بازي مي گويند.
بازی برای شناخت كودك
از طریق بازی با كودك می‌توان دریافت كه او فردی تواناست یا ضعیف؟ فرمانده است یا فرمانبر؟ آرام است یا شلوغ و...
هدف و منظور از انجام بازي:
كودكان براي انجام بازيها هيچ هدف و منظوري جز سرگرمي و تفريح ندارند، ولي مربي در انجام هر بازي كه براي آنان ترتيب مي دهد بايد منظور و هدف معيني داشته باشد و در تمام بازي آن هدف را تعقيب كند، در بازيهايي كه انجام مي شود بايد يك يا چند هدف از هدفهاي زير مورد توجه شما قرار گيرد.
انواع بازيها:
عده اي از متخصصان تعليم و تربيت در جهان بازي را به انواع گوناگون تقسيم كرده اند كه عبارتند از :
- بازيهاي گروهي
- بازيهاي دايره اي
- بازيهاي تعليماتي
● انواع بازیهای دخترانه و پسرانه
شاید نوع اسباب‌بازی برای بچه‌های پسر و دختر در سنین مختلف تقریبا یكی باشد، اما شكل بازیهای آنان با هم متفاوت است.
● پسرها و بازی‌هایشان
به غیر از بازی با اسباب‌بازی‌ها یك‌سری بازیهای دیگر وجود دارد كه آنها با خود به تنهایی و یا با دوستانشان انجام می‌دهند.
● بازی پسرها با دخترها
بچه‌ها بعد از دو سالگی معمولا به خوبی متوجه جنس مخالف می‌شوند و با توجه به شخصیت دو طرف، از خود عكس‌العمل نشان می‌دهند; مثلا یك پسر شیطان دو ساله در كنار یك دختر آرام دو ساله كه قرار می‌گیرد، در ابتدا سعی می‌كند مانند دخترك خود را آرام و مهربان نشان دهد، دست او را می‌گیرد
● بازیهای دخترانه
ما با دختران شیطان زیادی روبه‌رو شده‌ایم، اما اكثریت آنها آرامند و مطیع.بازی شایع آنها بعد از سه سالگی خاله‌بازی، معلم‌بازی، دنبال هم كردن، خواندن سرود دسته‌جمعی، گردش و...می‌باشد.
● بچه های بدون بازی
«دكتر كارولین پلات» استاد روانشناسی كودكان در دانشگاه لندن، در كتابش «بچه‌ها و روان آنان»می‌گوید: «از كودكی بچه‌ها می‌توانید به شخصیت آنها پی‌ببرید.من بارها با بچه هایی برخورد داشتم كه از ۵، ۶ سالگی فقط سرشان در عكس كتاب‌ها و مجلات بوده و از بازیهای بچه‌گانه دوری می‌كنند و در نهایت زمانی كه به سنین نوجوانی می‌رسند،
آثار تربيتي بازي در كودكان:
بازيهاي مختلف علاوه بر تربيت بدني،آثار تربيتي بسياري دارند كه تعدادي از آنها عبارتند از:
- بازي و آموزش شيوه زندگي فردي: بازي وسيله اي براي برآوردن نيازهاي عاطفي و تحت كنترل در آوردن آن است. استفاده از اين روش تربيتي به كودك درس نظم و تربيت مي دهد و به ياد مي دهد كه براي وصول به يك هدف چگونه بايد نقشه بكشد.
اهميت و ارزش بازي
از تماشاي بازي كودكان مي توان دريافت كه بازي يك موضوع محرك و تشويق كننده است . بچه ها در اثر بازي به مقدار زيادي از نظر عاطفي ارضا مي شوند، هر چند تفاوت هاي موجود در بازي هاي كودكان هميشه روشن و واضح نيستند
نقش بازي در رشد عقلاني كودك
با بررسی مراحل رشد کودک می‌توان متناسب با سن کودک بازی‌هایی برای آنها طراحی کرد که با اجرای آن، کودکان از توانایی‌های مناسبی برخوردار شوند. بدیهی است که هرکودکی این مراحل را با توجه به ویژگی‌های ذهنی ـ جسمی خود طی می‌کند
چند نکته توجه کنید:
1- ممکن است بازیهای بخشهای دیگر هم به نحوی مربوط به تقویت حواس باشند.
2- به این بازیها قناعت نکنید و بازیهای دیگری یاد بگیرید یا خودتان طراحی کنید.
3- بازیهای گفته شده رابه شکلهای مختلف تغییر دهید و آنها را به کار ببرید.
رفتار بزرگسالان نسبت به بازي كودكان :
چگونه كي رفتار بزرگسالان نسبت به بازي كه منعكس كننده نوع انديشه آنها است عـامل قاطع و تعيين كننده اي در تأثيـرات بازي در كـودك بـه حسـاب مي آيد .
انتخاب اسباب‌بازی
شما پدر و مادر عزیز ساعتها وقتتان را در فروشگاه اسباب‌بازی، صرف تهیه بهترین، جالب‌ترین و بی‌خطرترین اسباب‌بازی‌ها برای فرزندتان می‌كنید و شاید واقعا برایتان عجیب باشد وقتی كه می‌بینید بعد از دادن اسباب‌بازی جدید به او، كودكتان دوباره به سراغ در قابلمه‌ای می‌رود كه همیشه دوست دارد با آن بازی كند.این را بدانید بهترین اسباب‌بازی آن است
رعایت تناسب سنی در انتخاب اسباب بازي
در سه سال اول، زندگی كودكان به سرعت تغییر می‌كند و در این میان رعایت سن كودك در انتخاب اسباب‌بازی مهم است.
نتيجه گيـري :
همان طور ي كه جسم كودك ، از بدو تولد ، به غذا و ويتامين هاي گوناگون و مفيد نياز دارد و بدان وسيله رشد و نمو مي كند روح و روان آنان نيز نيازمند تغذيه است بازي و اسباب بازي براي كودكان نوعي غذاي روحي و رواني است و يكي از نيازهاي مهم كودكان به شمار مني آيد . اسباب بازي ابزار كودكان براي بازي و جزء جدايي ناپذير زندگي آنان است
پيشنهادات :
کودک در بازی خود، نقش های مختلفی را بازی می کند و از این طریق شناخت بیشتری از خودش و استعدادهایش به دست می آورد.
1-برای متوقف کردن بازی ازامر ونهی استفاده نکنيم .
منابع:
راهنماي انتخاب اسباب بازي (با تاكيد بر روانشناسي بازي) نوشته : محمد رضا مطهري ، چاپ اول تابستان 1382 نشر البرز
بازي و رشد كودكان ، نوشته : مري دوروتي شريدان،چاپ دوم 1382
انتشارات رشد