چکیده

یکی از عواملی که نقش مهمی در افزایش بهره­وری ایفا می­کند، فن­آوری اطلاعات است. از عمده دلایل کاربرد تکنولوژی اطلاعاتی در محیط­های اداری، افزایش بهره­وری کسانی است که در این ادارات کار می­کنند. اتوماسیون اداری، ایده نویین است که عمر آن در ایران به بیش از یک دهه نمی­رسد. سیستم اتوماسیون اداری، مشتمل بر تمام سیستم­های الکترونیکی رسمی و غیررسمی بوده که به برقراری ارتباط اطلاعاتی بین اشخاص در داخل و خارج موسسه مربوط می­شود.

در این مطالعه­ی پیمایشی، تاثیر استفاده از سیستم­های اتوماسیون اداری بر بهره­وری سازمانی و مولفه­های تشکیل­دهنده­ی آن (کارایی و اثربخشی) مورد ارزیابی قرار می­گیرد.. جامعه­ی آماری تحقیق سازمان برق منطقه­ای یزد است که با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی ساده، 100 نفر به عنوان نمونه­ی آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه­­ای سه بخشی بود. پس از جمع­آوری اطلاعات تجزیه و تحلیل نهایی با استفاده از نرم­افزارهایSPSS 16  و Amos 20 انجام شد.

ضریب مسیر برآورد شده نشان می­دهند که استفاده از سیستم اتوماسیون اداری بر بهره­وری سازمان برق منطقه­ای یزد، تاثیر مثبت و معناداری داشته است. علاوه بر این، تاثیر استفاده از چنین سیستم­هایی بر مولفه­ی کارایی بهره­وری نیز تایید شد. با این حال سیستم­های مذکور بر مولفه­ی اثربخشی بهره­وری تاثیر معناداری نداشته است. از بین متغیرهای جمعیت­شناختی، تنها سن افراد، تاثیر معناداری را بر بهره­وری سازمانی نشان داد. این رابطه بین سن و مولفه­ی کارایی نیز مشاهده شد.

1 فصل اول     کلیــــات

1-1 مقدمه

در سا ل­های اولیه قرن بیست و یکم، رویدادهایی که از اهمیت تاریخی به سزایی برخوردار بوده­اند، چشم­انداز اجتماعی زندگی انسان را دگرگون ساخته­اند. یافتن منابع رشد و توسعه کشورها، به عنوان یکی از مهمترین مباحث مورد توجه اقتصاددانان و سیاستگذاران مطرح بوده است .در همین راستا انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات[1]، با هدف شکل­دهی مجدد بنیان مادی جامعه با سرعتی شتابان در حال پیشروی است (ماتولا، 2006).

فناوری اطلاعات و ارتباطات از نقش دوگانه­ای در اقتصاد برخوردار است: نهاده برای صنایع استفاده کننده و ستانده برای استفاده کنندگان فناوری. انقلاب فناوری با شاخص های بهبود سریع کیفیت تجهیزات و نرم­افزار به همراه کاهش بسیار زیاد قیمتها همراه می­باشد (پاجولا، 2002).

با گسترش روزافزون ارتباطات و پیدایش شکل­های مختلف جریانات ارتباطی، شبکه­های ارتباطی در تمامی امور زندگی افراد سایه افکنده است. اطلاعات یکی از منابع با ارزش و اصلی مدیران یک سازمان است؛ همان طور که منابع انسانی، مواد اولیه و منابع مالی در روند تولید نقش و ارزش خاصی دارند، در عصر اطلاعات و ارتباطات، اطلاعات نیز دارای ارزش ویژه­ای هستند. در این راستا بایستی سسیتم­هایی را برپا کرد تا بتوانند اطلاعات را تولید و آنها را مدیریت کنند. هدف نهایی چنین سیستم­هایی کسب اطمینان از صحت، اعتبار و روایی اطلاعات در دسترس در زمان مورد نیاز و به شکل قابل استفاده است. سیستم­های اطلاعاتی، که به عنوان منبعی ارزشمند محسوب می شوند، توانایی مدیران و کارکنان را افزایش داده و امکان تحقق اثربخش اهداف سازمان را با بهره­وری بالا موجب می­گردند یکی از پرکاربردترین انواع سیستم­های اطلاعاتی که مدیران را در کنترل گردش اطلاعات در سازمان یاری می دهد، سیستم اتوماسیون اداری[2] است. اتوماسیون اداری، مشتمل بر تمام سیستم­های الکترونیک رسمی و غیررسمی بوده که به برقراری ارتباط اطلاعات بین اشخاص در داخل و خارج موسسه و بالعکس مربوط می شود (رای و کالمر، 1995).

با توجه به اهمیت روزافزون استفاده از سیستم­های اتوماسیون اداری، در این پایان نامه تاثیر استفاده از سیستم­های مذکور بر بهره­وری سازمان برق منطقه­ای یزد بررسی می­شود.

1-2 بیان مساله

گسترش جمعیت و بوجود آمدن زندگی اجتماعی از جمله عواملی است که سبب ایجاد و توسعه پدیده­ای به نام سازمان می­گردند، سازمانها در ابتدا ساده بودند و کلیه عملیات آنها بصورت حضوری (رودررو) انجام می شد ولی به تدریج با افزایش شهرها و مهاجرت روستائیان به شهرها و همچنین پیچیده شدن زندگی اجتماعی، سازمانها کامل شدند و این تکامل در قرن 21 شدت بیشتری یافته است، بطوریکه قابل مقایسه با سازمانهای ابتدایی نیستند. با عمومیت یافتن سریع دسترسی به کامپیوترها و تکنولوژی­های نوین و رسانه های پیشرفته هیچ کشوری نمی­تواند قرن 21 را بدون زیر ساخت الکترونیکی اداره کند (National science and Technology Council, 1999).

مراحل انجام عملیات در بسیاری از سازمانها به گونه ای است که فعالیت­هایی که قبلاً در طی چند روز انجام می شد، امروز در چند دقیقه و حتی در چند ثانیه همراه با کیفیت بهتر صورت می­گیرند و این نشان دهنده تاثیر فناوری در سازمانهاست، به این ترتیب انجام عملیات با حداقل زمان و هزینه و حداکثر سرعت و دقت به همراه تکنولوژی امن، توجه همه سازمانها را به خود جلب کرده است تا از این طریق یکپارچگی و نظم سازمانها و امکان تبادل اطلاعات فراهم گردد. از عوامل اساسی در توانمندی سازمان در برابر دیگر سازمانها، انجام عملیات با سرعت و دقت بالا می باشد، همچنین برای بقاء و پیشرفت نیاز به فناوری دارند که سیستم­های اتوماسیون اداری (OAS) می توانند از طریق ایجاد تکنولوژی های نوین این هدف را تحقق بخشند.

از سوی دیگر، از آن جا که منابع یک کشور محدود است، افزایش بهره­وری به عنوان یک ضرورت اساسی برای ارتقای استاندارد زندگی یک ملت اهمیت پیدا می کند. در جهان امروز با توجه به محدودیت عوامل مختلف تولید، نیاز به بهره­وری (چه در کشورهای پیشرفته و چه در کشورهای در حال توسعه) امری حیاتی و ضروری است. در همین راستا، یکی از مهمترین اهداف هر سازمان، ارتقای سطح بهره­وری آن است. آن چه در سازمان ها مزیت زقابتی ایجاد می کند، بهره­وری و ترکیب موثر منابع موجود در سازمان است. بهبود اثر بخش بهره­وری همانند سایر مولفه ها و فرایندهای نرم افزاری سازمانی از الزامات کار سازمانی است (نوروزیان­قره­تکان و همکاران، 1390).

طی سالیان اخیر استفاده و بهره گیری از سیستمهای اتوماسیون اداری کشور ما را فرا گرفته است و بسیاری از سازمانها، تمایل زیادی برای بهره­گیری و استفاده از این سیستم ها را از خود نشان می­دهند و حتی مبالغ زیادی را جهت راه اندازی و بکارگیری این سیستم ها پرداخت می­نمایند، به همین جهت بحث سیستم­های اتوماسیون اداری که نوعی از سیستم­های اطلاعاتی است روز به روز اهمیت بیشتری می یابد.

با توجه به اهمیت موضوع در این تحقیق تاثیر سیستم­های اتوماسیون اداری را بر بهره­وری سازمان برق منطقه­ای یزد بررسی می­کنیم. به این ترتیب مهمترین سوالی که در این پایان­نامه به دنبال پاسخگویی به آن هستیم، عبارتست از:

«آیا از دیدگاه کارکنان سازمان برق منطقه­ای یزد، بین میزان استفاده از سیستم­های اتوماسیون اداری و بهره­وری سازمان ارتباط معناداری وجود دارد؟»