Nursing Care of the Client with Cancer
اتیولوژی ، کارسینوژن ها ، پیشگیری و تشخیص
اصطلاحات
Carsinogenesis فرایند تبدیل سلول طبیعی به سلول سرطانی
oncogene ژن های مسئول کنترل فرایند رشد و تکثیر سلولی Antioncogene ژن های سرکوبگر تومور
Ap0pt0sisمرگ برنامه ریزی شده سلولی
Bi0psyنمونه برداری بافتی
Cure معالجه قطعی بیماری
Needle Aspiration Biopsy بیوپسی سوزنی یا آسپیراسیون
Excisional Biopsy بیوپسی برداشتی
Incisional Biopsy بیوپسی برشی
Salvage surgery جراحی نجات بخش
مکانیزم طبیعی تنظیم رشد سلولی
1- انکوژن oncogen ژن های مسئول فرایند رشد و تکثیر سلولی
شامل :
**پروتوانکوژن protooncogen
پروتئینی از DNA که تکثیر سلول ها تحت کنترل آنها انجام می شود
* آنتی انکوژن ها : یا ژن های سرکوبگر تومور ( ژن P53)
Tumor suppressor genes
پروتئینی ازDNA که تقسیم غیر ضروری سلول ها را متوقف می کند . و تغییرات DNA را ترمیم می کند و یا باعث مرگ برنامه ریزی شده سلول می گردند
ریسک فاکتور های سرطان
1- ریسک فاکتور های داخلی
سن
ارث
فاکتورهای ایمنولوژیک
فاکتور های هورمونی
2- ریسک فاکتورهای خارجی
1- دخانیات :
مصرف دخانیات عامل 16 % سرطانها در جوامع پیشرفته و 10 % سرطانها در کشورهاي در
حال توسعه است
2) عوامل شغلی:
حدود 4 تا 5 درصد کل سرطانها در جوامع پیشرفته به علت عوامل شغلی است
سرطانهاي شغلی اغلب موارد در ریه ایجاد می شود موارد دیگر در پوست، سیستم ادراري، حفره
بینی و پلور دیده می شود.
3- دارو ها و مواد شیمیایی
مواد آلکیله کننده در شیمی درمانی
مواد مانند : آرسنیک ، پنبه نسوز، بنزن، فرمالدئید ، آ،ت کش ها ، قطرانو کلراید ، رنگ های آلانیلین دار ،
بیشتر در ریه ، کلیه ها و کبد ایجاد کانسر می کنند
4- عوامل فیزیکی و اشعه :
تحریکات مزمن و التهابات و تماس با نور خورشید ، گاز رادون
5- عوامل تغذیه ای :
مسئول 35تا 40 درصد کل سرطان ها ناشی از عوامل محیطی می باشد
6- وضعیت اجتماعی اقتصادی پایین
7- استرس
8- ویروس ها و باکتری ها :
ویروس هپاتیت هپاتوم کبدی
ویروس پاپیلومای انسانی سرطان ژنیتال
ویروس HIV سارکوم کاپوزی
ویروس ابشتاین بار لنفوم بورکیت
پیشگیری از سرطان
1- پیشگیری اولیه
هدف: کاهش خطر ابتلا به سرطان در افراد سالم از طریق کاهش تماس با کانسروژن ها
2-پیشگیری ثانویه
هدف : تشخیص سریع و غربالگری
3- پیشگیری ثالثیه
هدف: درمان و کاهش بروز عوارض و باز توانی بیماران
پیشگیری اولیه
متمرکز بر تغییر در سبک زنگی افراد است و شامل :
1. کنترل دخانیات
2. رژیم غذایی سالم
3. فعالیتهاي فیزیکی و پرهیز از چاقی
4. کاهش مصرف الکل
5. کاهش تماسهاي محیطی و شغلی با مواد سرطان زا
6. کنترل عوامل بیولوژیکی مسبب سرطان
7. اجتناب از مجاورت طولانی با نور خورشید
8. آموزش بهداشت درباره عوامل جنسی و تولید مثلی همراه با سرطان
پیشگیری و کنترل ( پیشگیری ثانویه )
تشخیص زود رس و به موقع با:
بررسی طبی منظم و دوره ای
آگاه سازی افراد به اقدام طبی در صورت بروز هریک از علائم سرطان
تست های غربالگری : تشخیص زودرس سرطان های خاص و ضایعه های پیش سرطانی در افراد بدون علامت
خود آزمایی پستان
پاپ اسمیر
آزمایش خون مخفی در مدفوع
آزمایش پروستات ( ( PSA
ماموگرافی
...
CAUTION
C- Change in bowel/bladder habits
A- A sore that does not heal
U- Unusual bleeding
T- Thickening or lump in the breast
I- Indigestion
O- Obvious change in warts
N- cough and hoarseness
OTHER SIGNS
Weight loss
Frequent infection
Skin problems
Pain
Hair Loss
Fatigue
Disturbance in body image/ depression
. 1. Determine location of cancer
a. Xrays
b. Computed tomography
c. Ultrasounds
d. Magnetic resonance imaging
e. Nuclear imaging
f. Angiography
Diagnosis of cellular type
of can be done through tissue samples from biopsies, shedded cells (e.g. Papanicolaou smear) washings
a. Cytologic Examination: tissue examined under microscope
b. Identification System of Tumors: Classification – Grading -- Staging
3. Tumor markers: specific proteins which indicate malignancy
a. PSA (Prostatic-specific antigen): prostate cancer
b. CEA (Carcinoembryonic antigen): colon cancer
c. Alkaline Phosphatase: bone metastasis
4 Direct Visualization
a. Sigmoidoscopy
b. Cystoscopy
c. Endoscopy
d. Bronchoscopy
e. Exploratory surgery; lymph node biopsies to determine metastases
Nursing Care of the Client with Cancer
Other non-specific tests
a. CBC, Differential
b. Electrolytes
c. Blood Chemistries: (liver enzymes: alanine aminotransferase (ALT); aspartate aminotransferase (AST) lactic dehydrogenase (LDH)
پیشگیری و کنترل ( پیشگیری ثالثیه )
هدف : درمان
کاهش عوارض
و بازتوانی و توانبخش بیماران
درجه بندی و مرحله بندی تومور ها
Grading:درجه بندی
تعیین درجه بدخیمی از نظر میکروسکوپی
تقسیم بندی تومور بر اساس میزان تمایز بافتی و تشابه سلول های غیر طبیعی به بافت منشاء
. Stagingمرحله بندی
تقسیم بندی توموراز نظر ماکروسکوپی و بر اساس میزان اندازه و گسترش آن در بدن
TNM (Tumor size; Nodes: lymph node involvement; Metastases)
1- درجه بندی بدخیمی ( معیارهای هیستولوژیک ) (Grade
2- مرحله بندی سرطان (Staging)
مرحله صفر سرطان درجا
مرحله 1 : تومور به بافت اولیه محدود شده رشد موضعی
مرحله 2: انتشار موضعی محدودشده
مرحله 3 : انتشار وسیع موضعی و منطقه ای
مرحله 4 : متاستاز
سیستم T.N.M
A.Cure
ریشه کنی کامل بیماری بدخیم و علاج سرطان
B.Control
ممانعت از پیشرفت بدخیمی و متوقف کردن رشد سلول های سرطانی
C.Palliation of symptoms:
برطرف کردن نشانه های مرتبط با بیماری و کاهش عوارض و قابل تحمل کردن شرایط زندگی برای بیمار
Surgery
1.Diagnosis, staging, and sometimes treatment of cancer
2. prophylaxis or removal of at risk tissue or organ prior to development of cancer (breast cancer)
3.Involves removal of body part, organ, sometimes with altered functioning (e.g. colostomy)
4.Debulking (decrease size of) tumors in advanced cases
5.Reconstruction and rehabilitation (e.g. breast implant post mastectomy)
6. Palliative surgery to improve the quality of life
Removal of tumor tissue that is causing pain or obstruction