چکیده

زمینه و هدف: سالمند شدن جمعیت یکی از مهم ترین تحول های اجتماعی است. سالمندی با هزینه های متعددی همراه است که یکی از عمده ترین این هزینه ها در بخش بهداشت و درمان می باشد.  هدف اصلی سازمان های بهداشتی در ارائه خدمت به افراد سالمند بهبود کیفیت زندگی آنان، ایجاد زندگی مستقل و پیشگیری از معلولیت ها می باشد. سلامت معنوی یکی از ابعاد سلامت است که بدون  آن دیگر ابعاد زیستی، روانی و اجتماعی نمی تواند عملکرد درستی داشته باشد و در نتیجه  بالاترین سطح کیفیت زندگی، قابل دستیابی  نخواهد بود. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین سلامت معنوی و کیفیت زندگی سالمندان عضو کانون بازنشستگان شهر سمنان انجام گرفته است.

روش :  این پژوهش توصیفی- مقطعی از نوع همبستگی می باشد که در طی سال های 93/1392 انجام گرفت. 300 سالمند عضو کانون بازنشستگان شهر سمنان در آن شرکت کردند. ابزار پژوهش پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه سنجش کیفیت زندگی 36 سوالی و پرسشنامه سلامت معنوی پالتوزین والیسون بود و داده ها از طریق مصاحبه گردآوری شد. داده ها توسط نرم افزار SPSS21  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از آمار توصیفی و آزمون‌های آماری کای اسکوئر، تی مستقل، من ویتنی، آنالیز واریانس یک طرفه، کروسکال والیس و آزمون همبستگی اسپیرمن جهت دستیابی به اهداف پژوهش استفاده شد.

یافته ها: 80 درصد (241 نفر) سالمندان وضعيت سلامت معنوي خوب را گزارش كرده اند. ميانگين نمره كل كيفيت زندگي سالمندان  8/21 ± 6/61، نمره بعد سلامت رواني و جسماني به ترتيب 2/24 ± 16/62 و 5/24 ± 03/60 است. نتایج آزمون همبستگي پیرسون نشان داد که بين سلامت معنوي و ابعاد آن با كيفيت زندگي و ابعاد مختلف آن همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد (01/0> P)، به طوري كه قوي ترين همبستگي ها به ترتيب با بعد نشاط (492/0= r)، سلامت روانی درک شده (405/0= r) گزارش شده است (01/0> P).

نتیجه گیری:  نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد سلامت معنوی سالمندان با کیفیت زندگی آن ها مرتبط است. سالمندان در هر دوره آینه آینده جوانان و میانسالان هستند، لذا با توجه به ارتباط بین سلامت معنوی و کیفیت زندگی توصیه می شود، مداخلات آموزشی با تمرکز بر ارتقای سلامت معنوی و به منظور بهبود کیفیت زندگی صورت گیرد.

کلید واژه ها: سالمندان، کیفیت زندگی، سلامت معنوی

فهرست مطالب

فصل اول: مقدمه و بیان مسأله.....................................................................................................................................1

مقدمه.............................................................................................................................................................................1

بیان مسأله و اهمیت پژوهش........................................................................................................................................1

اهداف و فرضیات..........................................................................................................................................................8

هدف اصلی....................................................................................................................................................................8

اهداف فرعی...................................................................................................................................................................8

سوالات پژوهش.............................................................................................................................................................8

فرضیات پژوهش.............................................................................................................................................................9

فصل دوم: بررسی متون...............................................................................................................................................10

مقدمه............................................................................................................................................................................11

مبانی نظری پژوهش...................................................................................................................................................11

مروری بر مطالعات انجام یافته........................ ..........................................................................................................25

مروری بر مطالعات انجام شده در ایران.....................................................................................................................25

مروری بر مطالعات انجام شده در جهان...................................................................................................................28

فصل سوم: روش پژوهش........................................................................................................................................34

مقدمه............................................................................................................................................................................35

نوع پژوهش..................................................................................................................................................................35

جامعه پژوهش..............................................................................................................................................................35

روش نمونه گیری و حجم نمونه.................................................................................................................................35

روش گردآوری داده ها...............................................................................................................................................36

ابزار گردآوری داده ها................................................................................................................................................37

روش تجزیه و تحلیل...............................................................................................................................................39

زمان و مکان مطالعه................................................................................................................................................39

محدودیت های پژوهش..........................................................................................................................................39

ملاحظات اخلاقی....................................................................................................................................................40

تعریف واژه ها...........................................................................................................................................................40

فصل چهارم یافته ها................................................................................................................................................43

بخش اول یافته ها...................................................................................................................................................44

بخش دوم یافته ها .................................................................................................................................................48

بخش سوم یافته ها ................................................................................................................................................52

بخش چهارم یافته ها...............................................................................................................................................58

فصل پنجم: بحث، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات................................................................................................61

بحث...................................................................................................................................................................61

نتیجه گیری.......................................................................................................................................................70

ارائه پیشنهادات.................................................................................................................................................71

فهرست منابع ..................................................................................................................................................73

پیوست ها.........................................................................................................................................................81

چکیده انگلیسی................................................................................................................................................85

فهرست جداول

جدول  1-4: ميانگين و انحراف معيار سن سالمندان شركت كننده در مطالعه..............................................................................49

جدول  2-4: توزيع فراواني سالمندان شركت كننده در مطالعه بر حسب وضعيت تاهل ...........................................................49

جدول 3-4: توزيع فراواني سالمندان شركت كننده در مطالعه بر حسب وضعيت زندگي ................................................................50

جدول 4-4: توزيع فراواني سالمندان شركت كننده در مطالعه بر حسب نوع روابط با ساير اعضاي خانواده.....................................50

جدول 5-4: توزيع فراواني سالمندان شركت كننده در مطالعه بر حسب ميزان تحصيلات.............................................................50

جدول 6-4 : توزيع فراواني سالمندان شركت كننده در مطالعه بر حسب وضعيت اقتصادي ............................................................51

جدول 7-4: توزيع فراواني سالمندان شركت كننده در مطالعه بر حسب نوع شغل  .........................................................................51

جدول 8-4:توزيع فراواني سالمندان شركت كننده در مطالعه بر حسب وضعيت اشتغال به كار فعلي...............................................52

جدول 9-4: توزيع فراواني سالمندان شركت كننده در مطالعه بر حسب منبع درآمد فعلي...............................................................52

جدول 10-4: توزيع فراواني سالمندان شركت كننده در مطالعه بر حسب ميزان درآمد ............................................................52

جدول 11-4: درصد و فراواني توزيع سالمندان شركت كننده در مطالعه بر حسب وضعيت محل سكونت....................................53

جدول 12-4: ميانگين و انحراف معيار نمرات سلامت معنوي و ابعاد آن در سالمندان .................................................................53

جدول 14-4: مقايسه ميانگين و انحراف معيار نمره كل سلامت معنوي و ابعاد آن بر اساس جنسيت در سالمندان مورد مطالعه…...54

جدول 15-4: مقايسه ارتباط بين وضعيت سلامت معنوي بر اساس جنسيت در سالمندان مورد مطالعه..........................................55

جدول 16-4: مقايسه ارتباط بين وضعيت سلامت معنوي با نوع روابط با ساير اعضاي خانواده در سالمندان مورد مطالعه…….......55

جدول 17-4: مقايسه ارتباط بين وضعيت سلامت معنوي با ميزان تحصيلات سالمندان...................................................................56

جدول 18-4: مقايسه ارتباط بين وضعيت سلامت معنوي با وضعيت اقتصادي در سالمندان مورد مطالعه.........................................56

جدول 19-4: مقايسه ارتباط بين ميزان درآمد با سلامت معنوي سالمندان مورد مطالعه ..................................................................56

جدول 20-4: ميانگين و انحراف معيار نمره كيفيت زندگي بر حسب SF-36 و ابعاد و زير شاخه هاي آن ....................................57

جدول 21-4: مقايسه ميانگين و انحراف معيار نمره كيفيت زندگي بر حسب SF-36 و ابعاد و زير شاخه هاي آن بر اساس جنسيت در سالمندان مورد مطالعه ........................................................ ........................................................ .......................................................57

جدول 21-4: مقايسه ميانگين و انحراف معيار نمره كيفيت زندگي بر حسب SF-36 و ابعاد و زير شاخه هاي آن بر اساس جنسيت در سالمندان مورد مطالعه ........................................................ ........................................................ .......................................................57

جدول 22-4: مقايسه ارتباط بين وضعيت كيفيت زندگي بر اساس جنسيت در سالمندان مورد مطالعه.............................................58

جدول 23-4: مقايسه ارتباط بين وضعيت كيفيت زندگي بر اساس وضعيت زندگي در سالمندان مورد مطالعه...................................58

جدول 24-4: مقايسه ارتباط بين وضعيت كيفيت زندگي بر اساس نوع روابط با ساير اعضاي خانواده در سالمندان مورد مطالعه.........59

جدول 25-4: مقايسه ارتباط بين وضعيت كيفيت زندگي با ميزان تحصيلات سالمندان....................................................................59

جدول 26-4: مقايسه ارتباط بين وضعيت كيفيت زندگي با وضعيت اقتصادي سالمندان...................................................................60

جدول 27-4: مقايسه ارتباط بين وضعيت كيفيت زندگي با وضعيت شغلي سالمندان.........................................................................60

جدول 28-4: مقايسه ارتباط بين وضعيت كيفيت زندگي با شغل فعلي سالمندان مورد مطالعه..........................................................60

جدول 29-4: مقايسه ارتباط بين محل درآمد فعلي با كيفيت زندگي سالمندان..................................................................................61

جدول 30-4 : مقايسه ارتباط بين ميزان درآمد با كيفيت زندگي سالمندان.........................................................................................62

جدول 4-31: مقايسه ارتباط بين نوع مسكن با كيفيت زندگي سالمندان............................................................................................63

جدول 32-4: ضرايب همبستگي بين سلامت معنوي و كيفيت زندگي و ابعاد و زير شاخه هاي مختلف آنها در سالمندان مورد مطالعه در پژوهش حاضر........................................................ ........................................................ ......................................................................63

جدول 33-4: همبستگي بين سلامت معنوي و كيفيت زندگي و ابعاد و زير شاخه هاي مختلف آنها در سالمندان به طور كلي…......64

فهرست نمودارها

نمودار 1 ـ2 هرم سنّي جمعيّت جهان طي سال هاي 2002 و 2025 ميلادي.........................................................13

نمودار 2-2:توزیع جمعیت بالای 60 سال براساس منطقه جغرافیایی در سال های 2002 و 2025..........................14

نمودار3-2: تعداد افراد بالای 60 سال در مناطق کمتر و بیشتر توسعه یافته در سال های 1970، 2002 و2025....15

نمودار4-2: هرم جمعیتی کشور ایران در سال 2005.................................................................................................16

نمودار5-2: هرم جمعیتی کشور ایران در سال 2025..................................................................................................16

نمودار 1-4: درصد فراوانی نسبی سالمندان برحسب  سه سطح مختلف نمره کل سلامت معنوی............................54

نمودار 2-4: ارتباط بين نوع مسكن با كيفيت زندگي سالمندان عضو کانون بازنشستگان شهر سمنان....................62