طرح مسئله 1

ضرورت و اهميت طرح 2

اهداف تحقيق 3

سؤالات تحقيق 3

فصل دوم 4

مقدمه 5

بررسي پژوهش‌هاي تجربي خارج از كشور 6

چكيده‌اي از تحقيقات انجام گرفته در زمينه اعتياد در كشور هند 6

ايتاليا 8

بررسي علل اعتياد در ايران: 10

بررسي علل مؤثر در اعتياد به سيگار در جوانان زير 18 سال: 11

بررسي تحقيقات انجام شده در استان گلستان 12

بررسي علل گستره اعتياد و قاچاق مواد مخدر در استان گلستان: 13

فصل سوم 14

چهار چوب علمي تحقيق 14

تأثير كلي عوامل رواني بر اعتياد: 39

تأثير كلي عوامل اجتماعي بر اعتياد: 39

تأثير كلي عوامل اقتصادي بر اعتياد: 39

نتيجه‌گيري: 40

پيشنهادات: 40

 

فصل اول

طرح مسئله

بدون شك معضل سوء مصرف مواد مخدر به عنوان يكي از آسيب‌ها و انحرافات اجتماعي، واقعيتي است انكارناپذير كه در گذر زمان گستره و دامنه‌ي اين معضل ويرانگر آنچنان بر جامعه‌ي انساني سيطره افكنده، كه به صورت يك مسأله پيچيده منطقه‌اي، ملي و فراملي درآمده، و  به سبب تبعات منفي و آثار زيانباري كه بر پيكره‌ي فرد، خانواده و جامعه وارد مي‌سازد، توجه بسياري از مسؤولين كشوري سازمانها و نهادها و پژوهشگران علوم اجتماعي – انساني را به خود معطوف و علي‌رغم تمهيدات و اتخاذ تدابير مناسب در جهت مرتفع نمودن، تقليل و تعديل اين معضل، متأسفانه سايه‌ي شوم سوء مصرف مواد مخدر نهر روز عملاً به صورت تصاعدي شيوع و اشاعه يافته و بنيان‌هاي اخلاقي، معنوي و مادي انسان اجتماعي را متزلزل و تباه مي‌سازد و نوجوانان و چوانان اين آتيه‌داران مملكت اسلامي را گروه، گروه به قعر گرداب خود فرو مي‌كشاند. (زنجيره‌‌هاي اعتياد – ايرج صالحي)

بر همين اساس با توجه به پيشينه‌ي تاريخي و شرايط ساختي جامعه ايران و اتخاذ تدابير علمي، منطقي و مقتضي در جهت مصون سازي گروه‌هاي در معرض آسيب مستلزم شناخت و آگاهي از نگرش دانشجويان بر مبناي عناصر سه گانه موجود در نگرش (شناخت، عاطفه و احساس و آمادگي براي عمل) بوده تا بر پايه‌ي اين بررسي بتوان جهت مرتفع نمودن و تقليل اين معضل پيچيده در راستاي سياست كاهش تقاضا گامهاي اساسي و مثبت برداشت، تا ضمن افزايش توانمندي دانش‌اموزان در مواجهه با اين معضل فراگير، تحقق «جامعه‌اي عاري از اعتياد» را به منصه ظهور رسانيم. (ژرفاي تربيت – شماره 11)

ضرورت و اهميت طرح

كاهش ميانگين سني اعتياد در كشور ما در طي دو دهه‌ي اخير بيانگر عمق و گستردگي اين بحران انساني و اجتماعي مي‌باشد. روزگاري مصرف سوء مواد مخدر بعضاً در نزد گروه‌هاي سني خاص شايع و معمول بوده و نوجوانان و جوانان ما از اين سم مهلك بر حذر بودند ولي متأسفانه امروزه گروه‌هاي سني كمتر از بيست‌ سالة ما نيز مسموم و محكوم به مرگ مصنوعي شده‌اند! و اين مسأله مختص قشر بيسواد يا كم سواد و گروه‌هاي شغلي خاص و بيكاران و ... نبوده، بلكه گستره‌ي اين معضل ويرانگر در هر كوي و برزن به داخل منازل، دانشگاه‌ها، مدارس و ... نيز نفوذ نموده و عطف به ساخت سني جوان جمعيت آسيب‌پذيري سرمايه‌هاي مادي و معنوي امروز و فرداي ميهن اسلامي‌مان را نيز مضاعف ساخته و موقعيت ژئوپوليتيكي، پيشينه‌ي تاريخي و ساخت اجتماعي ايران زمينه‌ي وخامت بيشتر اين مسأله را فراهم نموده است. بر همين اساس در راستاي راهبرد كاهش تقاضا در جهت مصون‌سازان آتيه‌داران جامعه اسلامي، نهادهايي كه با گروه‌هاي آسيب‌پذير – نوجوانان و جوانان – تعامل بيشتري دارند، مي‌بايست در پرتو برنامه‌ريزي منسجم و دقيق، ضمن شناسايي نگرش آنان در رابطه با سوء مصرف مواد مخدر، الگوي مناسب پيشگيري بر اساس ويژگي‌هاي منطقه‌اي در راه تحقيق عملي ايمن‌سازي خانواده، مدرسه، دانشگاه و ... گامهاي مؤثري بردارند. (اعتياد و آسيب‌شناسي خانواده، حبيب اله آقا بخشي، ص 111 و 112)

در اين ميان وزارت علوم با در اختيار داشتن بيش از 19 ميليون دانشجو و بر پايه ماهيت ساختاري خود نقش حساس و كليدي را در قبال نابهنجاري‌ها و آسيب‌هاي اجتماعي دارد. اين نهاد عظيم در راستاي رسالت واقعي خويش از يك سو با برنامه‌هاي آموزشي گسترده و همگاني و از سوي ديگر مسؤوليت آموزش مهارتها، انتقال تجربه‌ها و حفاظت و حراست از كيان فرهنگي و اجتماعي جامعه را از طريق جامعه‌پذير نمودن دانشجويان بر عهده دارد. لذا با توجه به اين نقش محوري و بنيادين و در راستاي اقدامات پيشگيرانه، وزارت علوم قادر است موجبان بالندگي، نشاط و پويايي جوانان را فراهم آورد و در قالب واكسيناسيون اجتماعي عملاً موفقيت استراتژي كاهش تقاضا را تحقق بخشد. «همان منبع»

بنابراين چون جوانان به عنوان مهمترين عناصر در تعليم و تربيت و همواره موضوع اصلي چالش‌هاي اساسي نظام تعليم و تربيت جوامع محسوب و از سوي ديگر به عنوان آسيب‌پذيرترين قشر به شمار مي‌آيند. لذا يكي از وظايف مهم كاهش ميزان آسيب‌پذيري اين گروه «جوانان» بوده و اين واقعيت خود گوياي ضرورت انجام اين طرح محسوب مي‌شود. «همان منبع»

اهداف تحقيق

هدف اساسي اين تحقيق: «شناسايي نگرش اعتياد جوانان در خوابگاه‌ها نسبت به مصرف مواد مخدر» مي‌باشد و در راستاي هدف فوق، اهداف فرعي ذيل نيز مطمح نظر مي‌باشد:

1- شناسايي ميزان آگاهي و شناخت دانشجويان «دختر – پسر» از مواد مخدر

2- شناخت ميزان عواطف «تنفر – لذت» انشجويان دختر در خوابگاه‌ها نسبت به مواد مخدر

3- شناسايي گنش، رفتار و گرايش دانشجويان دختر و پسر در خوابگاه‌ها نسبت به مواد مخدر

4- شناخت ويژگي‌هاي فردي و خانتوادگي (نظير : سن، مقطع تحصيلي، رشته تحصيلي، ميزان درآمد خانواده، سطح تحصيلات والدين و ...) دانشجويان مورد بررسي

سؤالات تحقيق

1- دانشجويان تا چه ميزان از مواد مخدر آگاهي و شناخت دارند.

2- نوع احساس و عواطف دانشجويي دانشجويان مورد بررسي نسبت به مصرف مواد مخدر چگونه است.

3- ميزان گرايش دانشجويان مورد بررسي نسبت به مصرف مواد مخدر تا چه اندازه است.

4- رايش دانشجويان مورد بررسي نسبت به مصرف مواد مخدر تا چه اندازه است.

5- وضعيت مصرف مواد مخدر در منطقه از ديدگاه دانشجويان دختر مورد بررسي چگونه است.

فصل دوم

مقدمه

با توجه به اين كه هر پروژه‌ي تحقيقي مي‌بايست در راستاي تحقيقات و پژوهش‌هاي پيشين پي‌ريزي و در واقع مكمل دستاوردهاي پژوهشگران قبلي باشد. براي تحقق اين مهم و اطلاع از كم و كيف تحقيقات انجام شده در خارج كشور، داخل كشور و سطح خوابگاه‌هاي دانشجويي در ارتباط با معضل اعتياد، جستجو و كنكاشهايي صورت گرفت كه در مجموع اين نتيجه حاصل شد كه در سطح خوابگاه‌هاي دانشجويي تحقيقي كه مشابه پژوهش‌ حاضر و در راستاي ماهيت اين موضوع باشد، انجام نشده و در بين تحقيقات بعمل آمده در مؤسسات تحقيقاتي، مراكز دانشگاهي و دفتر مطالعات و پژوهش‌هاي ستاد مبارزه با مواد مخدر و بانكاهاي اطلاعاتي مرتبط داخب كشور نيز كمتر تحقيقي به مسأله اعتياد از اين منظر توجه نموده و غالباً به بررسي علل و عوامل مؤثر در بروز اعتياد و علل گرايش جوانان به مواد مخدر و ... پرداخته‌اند و همچنين پژوهش‌هاي تجربي زيادي در اين رابطه در خارج از كشور انجام شده كه مشابه اين تحقيق نبوده‌اند.