پايان نامه بررسی رابطه بین میزان رضایت زناشویی والدین و میزان اضطراب فرزندان نوجوان انها در بین دانش آموزان مقطع دبیرستان ناحیه 2 تبریز 

فصل اول: طرح تحقیق

مقدمه................................ 3 

بيان مسأله................................ 5 

اهميت و ضرورت پژوهش  ................... 9

اهداف پژوهش .............................. 10

سؤالات پژوهش .............................. 9

تعاريف نظری و عملياتی متغيرها .............. 10

فصل دوم: ادبيات و پيشينه پژوهش

مقدمه................................ 3 

مباني نظري اضطراب ...................... 5

تعریف اضطراب ...........................10

تاریخچة اضطراب .........................11

عناصر اضطراب ...........................12

شیوع اضطراب ............................ 40

ریشه های اضطراب ........................50

درجات اضطراب ........................... 60

همه گیر شناسی ........................... 50

کودکان مضطرب ........................... 40

بحران اضطراب در نوجوانی ................. 50

والدین مضطرب ........................... 50

اضطراب پس از کسب زبان .................. 50

پیشگیری از اضطراب ..................... 40

تشخیص بالینی اضطراب ................... 50

دیدگاه صاحبنظران در خصوص اضطراب و منشأ آن

نظریة روانکاوی فروید .................. 60

دیدگاه سالیوان ........................ 10

دیدگاه هورنای ........................ 11

دیدگاه اتورانک ....................... 66

دیدگاه آدلر .......................... 55

نظریة پرز ............................ 54

اضطراب از دیدگاه رفتارگرایی .......... 78

دیدگاه راجرز ......................... 47

دیدگاه الیس .......................... 87

دیدگاه گلاسر .......................... 87

دیدگاه زیستی در خصوص اضطراب .........  88

دیدگاه پل تیلیش ..................... 36

اختلالات اضطرابی از دیدگاه DSM-IV-R .... 99

تفاوت و تشابه اختلالات اضطرابی ........ 41

انواع پاسخ به اضطراب ................ 87

خانواده  .............................. 47

ازدواج .............................. .  87

تعریف ازدواج ........................... 78

عناصر و اهداف ازدواج  ...................... 99

رضایت زنا شویی  

تعریف رضایت زنا شویی  .................. 100

 عوامل موثر در رضایت زناشویی  ............... 10

ابراز محبت و عشق زوجین نسبت به یکدیگر  .......... 45

احترام به همسر ......................... 99

   بر قراری روابط اجتماعی  ..................  77      

روابط جنسی.......................... 321

مسائل اقتصادی و اجتماعی  ..................  741

ارتباط با اقوام و اطرافیان   ..................  54

مسائل ارزشی . عقیدتی و مذهبی ................. 77

مزاج و شخصیت  ........................ 84  

تاثیر رضایت زناشویی بر کودکان  ................. 87

فصل سوم: روش اجرایی پژوهش                                           

 فصل چهارم: یافته های پژوهش و تحلیل آنها 

 مقدمه............................ 98  

تجزیه و تحلیل داده ها................ 99 

فصل پنجم: نتیجه گیری، محدودیت ها و پیشنهادها

مقدمه ............................ 85

بحث و نتیجه گیری .................. 56

پیشنهادها ........................ 58

محدودیت ها ........................ 98

منابع 

فهرست جدول ها                                                                        صفحه

جدول (1) داده های توصیفی مربوط به اضطراب دختران و پسران و رضایت زناشویی

جدول (2) ضریب همبستگی داده های مربوط به اضطراب فرزندان پسر و دختر و رضایت ...

جدول (3) ضریب همبستگی داده های مربوط به رضایت زناشویی پدران (دختر و پسر) و ...

جدول (4) تحلیل رگرسیون برای پیش بینی اضطراب فرزندان پسر (Y) از روی رضایت زناشویی

جدول (5) تحلیل رگرسیون برای پیش بینی اضطراب فرزندان پسر (Y) از روی رضایت زناشویی

جدول (6) تحلیل رگرسیون برای پیش بینی اضطراب دختران (y) از روی رضایت زناشویی

جدول (7) تحلیل رگرسیون برای پیش بینی اضطراب فرزندان دختر (y) از روی رضایت زناشویی

جدول (8) میانگین انحراف استاندارد و آزمون t داده های مربوط به رضایت زناشویی ...

جدول (9) میانگین، انحراف معیار استاندارد و آزمون t داده های مربوط به اضطراب پسران ودختران

چکیده 

اضطراب یکی از رایج¬ترین انواع ناراحتی¬های روانی بخصوص در بین نوجوانان و جوانان است و عوامل متعددی در ایجاد اضطراب نقش ایفا میکنند که یکی از این عوامل خانواده میباشد. پژوهشها نشان میدهند با افزایش تعارض زناشویی، عزت نفس کودکان کاهش می¬یابد. کاهش سطح عزت نفس و احساس حقارتی که در پی دارد در انواع اضطرابها مشترک است.

با توجه به مطالب فوق در این پژوهش رابطه بین میزان رضایت زناشویی والدین و اضطراب فرزندان نوجوانان آنها مورد بررسی قرار گرفت و تعداد 100 نفر دانش¬آموز (50 دختر و50 پسر) از بین دانش¬آموزان چهار دبیرستان ناحیه 2 تبریز که از بین انها 2 دبیرستان دخترانه و2 دبیرستان پسرانه و از هر پایه تعداد 9 نفر دانش¬آموز از کلاسهای اول و دوم و سوم به روش نمونه¬گیری تصادفی چند مرحله¬ای انتخاب شده و هرکدام به فرم 20 سوال پرسشنامه اضطراب زانگ که میانگین ضریب اعتبار آن برابر 86/0 است پاسخ دادند والدین هرکدام از این دانش¬ اموزان (تعداد والدین 200 نفر) نیز به فرم 47 سوالی پرسشنامه رضایت زناشویی Enrich که ضریب اعتبار آن 95/0 بدست آمده است جواب دادند.

نتایج پژوهش که از طریق روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و آزمون t بدست آمد نشان میدهد که:

1- بین میزان رضایت زناشویی پدران و میزان اضطراب فرزندان پسر آنها رابطه منفی معنی-داری وجود دارد.

2- بین میزان رضایت زناشویی مادران و میزان اضطراب فرزندان پسر آنها رابطه منفی معنی-داری دارد.

3- بین میزان رضایت زناشویی مادران و میزان اضطراب فرزندان دختر آنها رابطه معنی¬داری وجود دارد.

و نتایج تحلیل رگرسیون برای پیش¬بینی اضطراب فرزندان پسر از روی رضایت زناشویی پدر و مادر آنها نشان میدهد از مجموع (1/22 درصد) واریانس اضطراب فرزندان پسر، بیشترین سهم (9/21 درصد) مربوط به رضایت زناشویی پدر و کمتر ین سهم (2/0 درصد) مربوط به رضایت زناشویی مادر میباشد.

همچنین نتایج تحلیل رگرسیون برای پیش¬بینی اضطراب فرزندان دختر از روی رضایت زناشویی پدر و مادر آنها نشان میدهد، از مجموع (8/33 درصد) واریانس افسردگی فرزندان دختر بیشترین سهم (7/31 درصد) مربوط به رضایت زناشویی مادر و کمترین سهم (1/2 درصد) مربوط به رضایت زناشویی پدر می¬باشد. همچنین بین رضایت زناشویی پدر و رضایت زناشویی مادر رابطه معنی¬داری وجود دارد و در آزمون t نیز تفاوت معنی¬داری بین رضایت زناشویی پدر و زناشویی مادر وجود ندارد. و بین اضطراب دختران و اضطراب پسران نیز تفاوت معنی¬داری وجود ندارد.

فصل اول

         مقدمه و معرفی

– مقدمه

– بيان مسأله

– ضرورت اهميت تحقيق 

– اهداف تحقيق

– سوالات و فرضیه های تحقیق

– تعريف واژگان

مقدمه

به نظر می رسد که در این عصر به اصطلاح متمدن، مشکلات انسان همواره رو به افزایش است. جنگ ها، زندگی شخصی و خانوادگی افراد را به خطر انداخته و او را در اندوه و ناآرامی اجتماعی رها ساخته است. جزر و مدهای اقتصادی و تغییرات تکنولوژیایی تأثیرات خود را به صورت بیکاری، از دست دادن موقعیت های شغلی و فقر و تنگدستی برای میلیون ها تن از افراد بشر نمایان ساخته است. انفجار جمعیت، مسایل و تنش های خاصی را به همراه داشته است. تعصب های نژادی همراه احساس بی دلیل برتری جویی موجب خشم و کینه افراد و هم آسیب های اجتماعی گردیده است. فقر فرساینده و تبعیض در کنار درآمدهای سرشار، فشارهای روانی و اجتماعی بشر را افزایش داده است. جامعه شهری با تحرک زیاد و نامشخص خود، نبود روابط خانوادگی نزدیک و وسیع، فشار روانی فزاینده ای را به افراد تحمیل نموده است. ازدواج های ناموفق و ناخشنود کننده، ازهم گسیختگی خانوادگی، طلاق ها و داغ های هیجانی که در والدین و کودکان برجا می ماند، ناراحتی های بشر کنونی را زیاد کرده است و در واقع همه این عوامل پدیده ای به نام اضطراب را به ارمغان آورده است و روز به روز موجب افزایش آن در افراد جامعه شده است. آدلر معتقد است که اضطراب بهایی است که بشر کنونی برای بی تمدنی می پردازد (کلمن، به نقل از آزاد، 1376).

از سوی دیگر قرن هاست که پدیدة اضطراب توجه افراد را به خود معطوف داشته است. در سال های اخیر کتابها و مقالات بسیاری دربارة این موضوع نوشته شده و حتی به صورت عنوانی برای سمفونی لئونارد برنشتاین تحت عنوان عصر اضطراب در آمده است. نظریه های مختلف روانکاوی و یادگیری نقش عمده ای برای اضطراب هم در رفتار طبیعی و هم غیر طبیعی قایل هستند (تی بک، امری، ترجمة پاسالاری بهبهانی)

تلاش و کوشش مداوم انسان در جهت استفاده از نیروهای موجود در طبیعت از یکسو و رشد و تحول سریع جوامع از سوی دیگر منتج به مسائلی گردیده که اگرچه هدفی را در جهت رفاه و آسایش روزمره تعقیب می کند ولی مشکلاتی را برای فرد بوجود آورده است که از جهات مختلف قابل مطالعه و بررسی است. بدون شک جامعه و پیچیدگی سیستم های مختلف اجتماعی تأثیرات فراوانی را بر «فرد» به عنوان یک «واحد» می گذارد، طبیعی است که این تأثیرات گاه مقدرات محتومی را برای او تصویر می سازد که به لحاظ روانشناسی قابل اهمیت است (تیموری، 1380) براون و همكارانش (1978) به نقل از بيرامي (1378) معتقدند كه ميزان آسيب‌پذيري در مقابل اضطراب به عنوان بخشي از عوامل مرتبط با خانواده مي‌باشد و يا سعادتمند (1376) در پژوهش خود به وجود رابطه بين كارآيي خانواده و ابتلاء فرزندان به اضطراب، اختلال خواب كاركرد اجتماعي و افسردگي پي برده است.

مشكلات خانواده شكلهاي مختلفي دارد كه يكي از اين مشكلات نارضايتي زناشويي مي‌باشد كه به شكل تعارضات بين والدين خود را نشان مي‌دهد.

2-1: بيان مسأله

با توجه به این که اختلالهای روانی آثار عمیق دارند و این اختلالها امور روزانه را مشکل و گاهی اوقات غیرممکن می سازد و بنیان روابط فرد با خانواده، دوستان و همکاران را تخریب می کند، حتی اگر فرد مبتلا به چنین اختلالی بتواند ظاهری فریبنده و عادی به دیگران نشان دهد، اضطراب، افسردگی یا تنهایی طاقت فرسایی را تحمل می کند. داشتن اضطراب مزمن نه تنها لذت بردن از زندگی را غیرممکن می کند بلکه این احساسات مانع از این می شوند که فرد با تمام ظرفیت عمل کند (ژاندا ، 1384). 

فروید را می توان اولین کسی دانست که نقش اضطراب را در تشکیل اختلالات روان رنجوری و روان تنی مهم دانسته است، چنان چه خودش عنوان داشته است که اضطراب پدیده ای اساسی و موضوعی مرکزی در روان رنجوری است (اشپیلبرگر ، 1983). 

روانشناسان از سالها پیش پی برده اند که اضطراب مفهومی چند بعدی است. با اینکه همه ما تصدیق می کنیم که اضطراب را تجربه می کنیم، واقعیت این است که اضطرابی که ما تجربه می کنیم با اضطرابی که دیگران تجربه می کنند بسیار متفاوت است (ژاندا، 1384). پیترلانگ  (1969)، یک الگوی سه نظامی برای اضطراب پیشنهاد کرده است که این سه نظام یا مولفه عبارتند از (1) شناختی (2) رفتاری (3) فیزیولوژیکی یا بدنی (ترور ج. پاول ، 1376). 

فالی کوکسال و کوئن پاور در مفهوم پردازی اضطراب یک گام فراتر نهاده اند. آنها این مسئله را مطرح کردند که مولفه شناختی اضطراب به خودگویی های کلامی و احساسات ذهنی (فاعلی) که افراد گزارش می دهند تقسیم می شود. به این ترتیب مولفه احساسی را به سه مولفه دیگر افزودند. آنها دلایل لازم برای حمایت از چها بعد متمایز اضطراب بدست آوردند و در عین حال بیان کردند که خودگویی های کلامی و احساسات ذهنی تا حدود زیادی با هم مرتبط هستند. مانند محققان پیشین آنها نیز همپوشی کم بین این دو مولفه اضطراب شناختی با اضطراب بدنی و رفتاری را تأیید کردند (ژاندا، 1384).

عوامل متعددي در ايجاد اضطراب نقش ايفا مي‌كنند كه يكي از اين عوامل خانواده مي‌باشد خانواده به عنوان اولين محيط شكل‌گيري شخصيت انسان از اهميت زيادي برخوردار است بخصوص اين كه روابط والدين بر رشد سالم و متعادل عاطفي – رواني تاثير زيادي مي‌تواند داشته باشد. چندين مقاله نظري و تعدادي گزارشهاي در زمينه ارتباط بين كاركرد خانواده و شروع اختلالات خلقي، بخصوص اختلال اضطراب وجود دارد (كاپلان  1944، ترجمه پورافكاري 1376) برخي از مطالعات، بين وضعيت خانواده و اضطراب اعضاي آن، همبستگي‌هايي يافته‌اند. بهترين شاهد بر اين ادعا كار براون  و همكارانش (1978) به نقل از بيرامي (1378) مي‌باشد، آنها ميزان آسيب‌پذيري در مقابل اضطراب را به عنوان بخشي از عوامل مرتبط با خانواده مي‌دانند. بررسي‌هاي ديگري نيز نشان مي‌دهد كه خانواده‌هايي كه كودك مضطرب دارند با ويژگيهاي خاصي مانند كشمكش‌هاي زناشويي و ... متمايز مي‌شوند. استافورد  وبه‌ير، ترجمه دهگانپورو خرازچي (1377) بيان مي‌كنند كه رابطه آغازگر خانواده يعني رابطه زناشويي، كودكان را متاثر مي‌سازد.

همچنين آنها مي‌نويسند: ادبيات مرتبط با رابطه زناشويي پيرامون سه موضوع كلي سازماندهي شده است. نخست: كيفيت رابطه زناشويي به صورت رابطه علمي با رشد كودك در نظر گرفته مي‌شود دوم: تاثير كيفيت رابطه زناشويي بر تربيت و يا روابط والد – كودك مورد توجه است. سوم: كودك ممكن است عاملي مزاحم در رابطه زناشويي باشد و اين مسئله که ناهماهنگی زناشویی به پیامهای نامطلوب بسیاری در کودک می¬انجامد. براساس شواهد برگرفته از مطالعات تحقیقی متنوعی بنا شده است از این مطالعات اینگونه برمی¬آید که تعارض مداوم بین والدین و نه طلاق، عامل مهمی است که سرانجام تاثیر منفی بر سازگاری کودک برجای می¬گذارد. در سنین اولیه، کودکان ظاهراً به ناهماهنگی زناشویی حساس هستند کودکان 10 ماهه به عاطفه منفی دیگران پاسخ می¬گویند. و پاسخهای عاطفی کودکان به تجربة تعارض زناشویی تا نوجوانی ادامه می¬یابد. پژوهشگران در این زمینه گزارش دادند، کودکانی که  تعارضات مداومی را بین والدینشان شاهد بوده¬¬اند، واکنشهای آشفته بیشتری را طی سالهای اول مدرسه، به نمایش گذارده-اند. علاوه بر این، رابطه بین افزایش تعارض زناشویی و مسایل کودک ظاهراً تا نوجوانی نیز ادامه می¬یابد. زمینه¬هایی صورت گرفته در مورد کودکان در سطح ملی حاکی از آن هستند اضطراب افسردگی – انزوا، رفتار ضداجتماعی و رفتار تکانشی بیش فعالی نوجوانان، با افزایش تعارض زناشویی رابطه مستفیم دارد (استافورد وبه¬یر، ترجمه دهگانپورو خرازچی 1377).

ضرورت تحقیق

از آن جایی که عصر حاضر را "دوران اضطراب و استرس" نامیده اند و پیچیدگی های جاری جامعة بشری و سرعت تغییرات و بی توجهی نسبت به زمینه های مذهبی و ایدئولوژیک و نظام اجتماعی و عاطفی خانواده برای افراد و اجتماع بشری تضادها و تعارض ها و اضطراب های جدیدی بوجود آورده، استفاده از شیوه های درمانی کارامد و موثر ضروری به نظر می رسد (ترور ج. پاول، 1376).

با توجه به پیامد های گوناگون اضطراب در زندگی افراد و اهمیتی که امروزه انسان برای شناخت هرچه بیشتر این امر قایل است هر مطالعه در خصوص این مسئله می تواند قدمی تازه برای شناخت هرچه بهتر اضطراب محسوب گردد.اگر اضطراب از حد خاصی بیشتر باشد در روند تحصیل فرد اختلال ایجاد 

می کند.به طور خلاصه اهمیت و ضرورت این تحقیق در کسب دیدی وسیع تر نسبت به اضطراب در افراد مختلف و رابطه آن با رضایت زناشویی است. از آن جا که جامعة ما یک جامعة جوان است و به دلیل حساسیت دورة نوجوانی و جوانی این قشر بیش از سایر اقشار در معرض اضطراب هستند، در نتیجه می بایست تدبیری اندیشید و آموزش های لازم را ارائه داد تا جوانان بتوانند به موقعیت ها و شرایط اضطراب آور به گونه ای پاسخ دهند که آسیبی به روان و جسم آنها وارد نشود، زیرا که اضطراب ریشة بسیاری از بیماری های روانی است. 

اهداف تحقیق

هدف کلی:

بررسی رابطه بین میزان رضایت زناشویی والدین و میزان اضطراب فرزندان نوجوان انها در بین دانش آموزان مقطع دبیرستان ناحیه 2 تبریز 

اهداف اختصاصی

1- بررسی رابطه بین میزان رضایت زناشویی پدران و میزان اضطراب فرزندان پسر انها

2- بررسی رابطه بین میزان رضایت زناشویی مادران و میزان اضطراب فرزندان پسر انها

3-بررسی رابطه بین میزان رضایت زناشویی پدران و میزان اضطراب فرزندان دختر انها

4- بررسی رابطه بین میزان رضایت زناشویی مادر و میزان اضطراب فرزندان دختر انها

5 شناسایی رابطه بین میزان رضایت زناشویی پدران و میزان رضایت زناشویی مادران 

6- شناسایی تفاوت بین رضایت زناشویی پدران و رضایت زناشویی مادران 

7- شناسایی تفاوت رضایت بین اضطراب پسران و اضطراب دختران

سوالات و فرضیه های تحقیق

1 -ایا بین میزان رضایت زناشویی پدران و میزان اضطراب فرزندان پسر انها رابطه وجود دارد؟

2-ایا بین میزان رضایت زناشویی مادران و میزان اضطراب فرزندان پسر انها رابطه وجود دارد؟

3-ایا بین میزان رضایت زناشویی پدران و میزان اضطراب فرزندان دختر انها رابطه وجود دارد؟

4-ایا بین میزان رضایت زناشویی مادران و میزان اضطراب فرزندان دختر انها رابطه وجود دارد؟

5-ایا بین میزان رضایت زناشویی پدران و میزان رضایت زناشویی مادران رابطه وجود دارد؟

6- ایا بین رضایت زناشویی پدران و رضایت زناشویی مادران تفاوت معناداری وجود دارد؟ 

7- ایا بین اضطراب پسران و اضطراب دختران تفاوت معناداری وجود دارد؟

تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی تحقیق

اضطراب: عبارت از یک ناراحتی دردناک ذهنی درباره پیش بینی یک تهدید در آینده است (ترور ج. پاول، 1376).که در این پژوهش توسط تست ایزنک سنجیده می شود.

رضایت زناشویی:احساسات عینی از خشنودی،رضایت و لذت تجربه شده توسط زن یا شوهر موقعی که همه جنبه های ازدواجشان را در نظر می گیرند. که در این پژوهش توسط تست اینریج  سنجیده می شود.

دانش آموز:دانش اموزانی که در مقطع دبیرستان(در پایه ی اول، دوم، سوم و پیش دانشگاهی) در س می خوانند.