مقدمه :

همانطور كه مي دانيم انسان اجتماعي متولد شده و از زماني كه كودك به مادرش مهر مي ورزد و يا به ديگران احساس عشق  ، حد و يا دشمني مي كند ، اجتماعي است . روان شناسان تربيت اوليه را در شكل گیري شخصيت كودك بسيار مؤثر دانسته اند .

فرويد اولين كسي كه نقش نخستين تربيت را در تشكيل شخصيت كودك عنوان كرد ، و جامعه شناسان را بر آن داشت تا از اين دريچه به افراد و گذشتة آنان بنگرند و به تحصيل آن بپردازند . چرا كه شخصيت هر فرد از تركيب دو زمينه فطري و اكتسابي صورت مي پذيرد . بدين معنا كه بعضي از خصوصيات زمينه وراث و ژنتيكي دارند و برخي از آنها اكتسابي است. رفع نيازهاي زيستي نوزاد و گرفتن پستان مادر و مكيدن و شيرخوردن، خوابيدن و نظاير آن، به طور غريزي و بدون آموزش صورت مي پذيرد. ولي در زمان اندك، زماني كه كودك دست خود را براي گرفتن اشياء ( خوب یا بد ، خطرناك و يا بي خطر ) دراز مي كند، وقتي كه سراپا ايستاده آهنگ راه رفتن مي كند، آموزش و پرورش اهميّت و ضرورت خود را مي نماياند، در اين موقع است كه مرحله ي يادگيري كودك آغاز مي گردد. اساس يادگيري اجتماعي كودك كه با مشكلات آموزشي نيز توأم است. از وقتي شروع مي شود كه با« ديگري »مواجه مي گردد.يعني اولين برخورد وي با افراد غير از والدينش، يا افرادي چون خودش كه تا كنون در ذهن و تصورش نبوده است.

 

 

بیان مسأله

امروز جامعه در حال پيشرفت، نيازمند افرادي مسئول و خودكفا است و آموزش مسئوليت پذيري به كودكان نيازمند جوي خاص در خانه و مدرسه است.

بایستي شرايطي فراهم كرد تا كودكان و نوجوانان، ابزارهاي نگرش و ارزشيابي پيدا كنند تا به كمك آنها بتوانند بهتر تصميم گيري كنند. تصميماتي كه آنان را در اين دنياي پيچيده به سوي زندگي بارور و رضايت بخش رهنمون كند. انسانهاي امروز بيش از بيش نيازمند پذيرش مسئوليت براي زندگي و سرنوشت خود هستند و اين امر ميسر نمي شود مگر اينكه مبناي آموزش و پرورش آنها مبتني بر افزايش درك كودكان و نوجوانان در مورد نقش خود آنها به تعيين سرنوشت و ساخت كيفيت زندگيشان باشد و براي رسيدن به اين اهداف، سعي و كوشش و برنامه ريزي دقيق لازم است از این جهت در این تحقیق به بررسی میزان مسئولیت پذیری بین دانش آموزان دختر مقطع پیش دانشگاهی مدارس عادی و غیر انتفاعی در حیطه خانواده و جامعه در شهرستان نیشابور می پردازیم .

اهداف تحقیق

هدف کلی 

بررسی میزان مسئولیت پذیری در حیطه خانواده و جامعه ، بین دانش آموزان دختر مقطع پیش دانشگاهی مدارس عادی و غیر انتفاعی در شهرستان نیشابور می باشد .

هدف جزئی 

هر حرکت و فعالیتی به منظور رسیدن به هدف یا اهدافی صورت می گیرد . به طوری که می توان گفت رفتار اساساً هدفدار است .

و از آنجا که انگیزه رسیدن به هدف باعث انجام کار می شود در این تحقیق نیز اهدافی در نظر است و برای رسیدن به آن اهداف تحقیقات خود را انجام می دهم .

همانطور که می دانیم برای رفع نیازهای مختلف افراد جامعه ،‌ سازمانها و مؤسسات متعددی بوجود آمده اند ، با توجه به اینکه خانواده نمی تواند همه نیازهای دانش آموزان را برطرف کند ، این سازمانها در زندگی اجتماعی اهمیت ویژه ای دارند .  یکی از آنها مدرسه ای است که برای رفع نیازهای آموزشی بوجود آمده است .

از آنجا که فعالیت و تلاش انرژی زاید دوران دانش آموزی از ویژگیهای این دوره زندگی انسان است باید برای دانش آموزان به تناسب مقطع تحصیلی و سن ، برنامه های جذاب و مورد علاقه تدارک دیده شود و زمینه را برای مسئولیت پذیری ، بروز خلاقیتها ، ابتکارات ، اصلاح رفتار و در نتیجه بالا بردن عزت نفس در آنان فراهم ساخت .

رفتار و شخصیت فرد به موقعیت ها و شرایط محیطی ، تربیتی ، و آموزشی بستگی دارد و برنامه های زندگی در دوران کودکی و نوجوانی نقش بسیاری را در زندگی و مسیر آینده فرد بازی می کند که باید تمامی نهادها ، خانواده ها و آموزش و پرورش در جهت برنامه ریزی برای لحظه لحظه اوقات دانش آموزان با یکدیگر همکاری نمایند تا انشاء الله آینده سازان این مملکت را بتوان افرادی شایسته و صالح و مفید در اجتماع تربیت کنیم .

و امید است که نتایج حاصل از این تحقیق بتواندراهکاری برای رسیدن به این اهداف باشد .

طرح مسئله تحقیق

1-                       آیا وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت پذیری بین دانش آموزان مؤثر است ؟

2-                       آیا رسانه های گروهی در میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان مؤثر است ؟

3-                       آیا مسئولیت پذیری والدین بر مسئولیت پذیری دانش آموزان مؤثر است ؟

4-                       آیا کادر مدرسه بر میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان مؤثر است ؟

 

 

منابع و مأخذ

 1- آنتونی گیدنز ، جامعه شناسی . صبوری ، منوچهر . چاپ مهدی – چاپ هشتم .

2- بروس کوئن ، مبانی جامعه شناسی . توسلی ،غلام عباس . فاضل ، رضا.

3- جورج ریترز ، نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر . ثلاثی ، محسن .

4- علاقه بند ، علی . جامعه شناسی آموزش و پرورش . نشر روان . نوبت 27 ، تابستان 1380

5- قرائی مقدم ، امان ا... . مبانی جامعه شناسی . انتشارات مجد . چاپ اول ، تابستان 1374

6- گلابی ، سیاوش . اصول و مبانی جامعه شناسی ، چاپ نهم ، 1378

7- منصور فر ،کریم . آمار در علوم اجتماعی.انتشارات دانشگاه پیام نور . چاپ اول ،1372

8- محسنی ، منوچهر . جامعه شناسی عمومی .

9- یان رابرتسون . درآمدی بر جامعه ( با تأکید بر نظریه های کارکرد گرایی ، ستیز ، و کنش نمادین ) بهروان ، حسین . مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی . 1372

 

پایان نامه ها

1- موضوع  : بررسی نقش معلمین در اجتماعی شدن دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی شهر نیشابور . محقق : مریم افشاریان فر . زمستان 82

2 - موضوع : بررسی و مقایسه میزان عزت نفس دانش آموزان عضو تشکیلات دانش آموزی فرزانگان با دانش آموزان عادی مدارس راهنمایی دخترانه شهرستان نیشابور .تهیه و تدوین : بتول لگزیان . سال 79- 78  استاد راهنما : محمد علی جلایر

 

مجلات

1- بصیرت ، فصلنامه علمی – تحقیقی – اجتماعی تابستان 1384

2- پیوند ، نشریه ماهانه آموزشی – تربیتی . تابستان 1384

3- پیوند ، نشریه ماهانه آموزشی – تربیتی . دی 1384

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                          صفحه

فصل اول : تعاریف و مفاهیم

مقدمه…………………………………………………………………………………………………… ۲

آغاز زندگی اجتماعی کودک……………………………………………………………………… ۳

مهمترین مراحل تحول شخصیت اجتماعی کودکان از نظر مید…………………………….. ۵

جامعه پذیری…………………………………………………………………………………………. ۶

عوامل یا کارگزاران جامعه پذیری……………………………………………………………….. ۷

عوامل دیگر ………………………………………………………………………………………….. ۸

هدفهای جامعه پذیری……………………………………………………………………………… ۹

اجتماعی شدن……………………………………………………………………………………….. ۱۰

پاسخ به این سؤال که آیا انسان اجتماعی است؟……………………………………………… ۱۲

گونه های اجتماعی شدن…………………………………………………………………………… ۱۳

تأثیر هنجارها بر اجتماعی شدن فرد…………………………………………………………….. ۱۳

اهداف اجتماعی شدن………………………………………………………………………………. ۱۴

عوامل اجتماعی شدن……………………………………………………………………………….. ۱۴

خانواده………………………………………………………………………………………………… ۱۴

روابط همسالان………………………………………………………………………………………. ۱۷

مدارس………………………………………………………………………………………………… ۱۹

رسانه های همگانی…………………………………………………………………………………. ۲۰

سایر عوامل اجتماعی شدن………………………………………………………………………… ۲۲

باز اجتماعی شدن…………………………………………………………………………………… ۲۳

روشهای پرورش مسئولیت پذیری و رشد عزت نفس……………………………………… ۲۴

فصل دوم : چهارچوب عملی تحقیق

موضوع تحقیق……………………………………………………………………………………….. ۲۷

اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………… ۲۷

هدف کلی…………………………………………………………………………………………….. ۲۷

هدف جزئی………………………………………………………………………………………….. ۲۷

طرح مسئله تحقیق………………………………………………………………………………….. ۲۸

فرضیات………………………………………………………………………………………………. ۲۹

جامعه آماری…………………………………………………………………………………………. ۲۹

واحد آماری………………………………………………………………………………………….. ۳۰

روش نمونه گیری و حجم نمونه…………………………………………………………………. ۳۰

روش تحقیق…………………………………………………………………………………………. ۳۰

تعاریف و مفاهیم…………………………………………………………………………………….

اجتماعی شدن……………………………………………………………………………………….. ۳۱

جامعه پذیری…………………………………………………………………………………………. ۳۱

خانواده………………………………………………………………………………………………… ۳۱

مدرسه…………………………………………………………………………………………………. ۳۱

معلم……………………………………………………………………………………………………. ۳۱

شخصیت اجتماعی………………………………………………………………………………….. ۳۲

مسئولیت پذیری…………………………………………………………………………………….. ۳۲

پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………. ۳۳

فصل سوم : توصیف یافته های آماری

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات

فصل پنجم : ضمائم

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………… ۹۲

محدودیت ها………………………………………………………………………………………… ۹۴

منابع و مأخذ………………………………………………………………………………………….