چكيده

پژوهش به بررسي ميزان تأثير شن بازي درماني در درمان كودكان بيش فعال ۷-۵ سال استان تهران پرداخته است.

براي تشخيص كودكان بيش فعال از پرسشنامه كانرز استفاده شده و همينطور از سيني شن بعنوان ابزار استفاده شد.

ازآنجائيكه آزمودنيها دردو گروه آزمايش و كنترل قرار داشتند گروه آزمايشي مورد درمان قرارگرفتند اما گروه كنترل كه  از شيوه‌ي آموزش مهد كودك استفاده كرده بودند با افزايش بيش فعالي روبرو شديم كه در اين پژوهش شيوه‌ي آموزشي مهد كودك‌ها مورد انتقاد قرار گرفت.

مقدمه

ما اكنون در زماني زندگي مي كنيم كه تمام چيزها بسرعت درتغييرند و باورها، نظرات و عقايد مربوط به ماهيت كودكان از آن مستثني نيستند، ولي امروزه، مثل هميشه والدين تأثير قابل توجهي در دنياي كودك اعمال مي نمايند.
(آزاد ۱۳۸۰ ص ۳۵۴).

سالهاست كه پزشكان و متخصصان بهداشت بوجود پديده اي به نام شيطنت افراطي پي برده اند. رفتارهاي عجيب و افراطي در بچه ها كه هميشه در بررسي و برخورد با آن گرفتار مشكلات فراوان بوده اند، طي سالهاي متمادي فرضيه‌ي صدمات مغزي هنگام تولد كه فرضيه‌ي كاملاً قابل قبولي مي نمود و بيش تر پزشكان وقتي از يافتن توضيحي براي رفتارهاي غيرعادي بچه ها عاجز مي ماندند با توسل به اصطلاح صدمات مغزي خفيف از زير بار برخورد مسئولانه شانه خالي مي كردند
(پل كارسن ۱۳۷۱ ص ۹).

فهرست عناوين

فصل اول …………………………………………………………………………………………… ۱

مقدمه…………………………………………………………………………………………………. ۲

بيان مسئله …………………………………………………………………………………………. ۵

ضرورت و هدف پژوهش …………………………………………………………………….. ۷

فرضيه‌ي پژوهش ……………………………………………………………………………….. ۹

سوال پژوهش …………………………………………………………………………………….. ۹

تعاريف نظري و عملياتي متغيرها…………………………………………………………… ۹

فصل دوم ………………………………………………………………………………………….. ۱۱

اختلال مربوط به كمبود توجه (بيش فعالي)……………………………………………… ۱۲

نشانه هاي كمبود توجه – بيش فعالي دركودكان …………………………………….. ۱۲

عوامل مؤثر در بروز بيماري ……………………………………………………………….. ۲۱

شيوع …………………………………………………………………………………………………. ۲۵

بيش فعالي و رابطه آن با جنسيت ………………………………………………………….. ۲۶

سبب شناسي ………………………………………………………………………………………. ۲۷

خصوصيات باليني (ADHD)………………………………………………………………….. 28

درمان ……………………………………………………………………………………………….. ۳۰

دارو درماني ………………………………………………………………………………………. ۳۱

رفتار درماني ……………………………………………………………………………………… ۳۴

روشهاي عامل سنتي …………………………………………………………………………… ۳۴

بازي چيست؟………………………………………………………………………………………. ۳۶

عوامل مؤثر در بازي …………………………………………………………………………… ۳۷

تأثير جنس …………………………………………………………………………………………. ۳۷

تأثير هوش …………………………………………………………………………………………. ۳۸

تأثير سن ……………………………………………………………………………………………. ۳۹

تأثير محيط ………………………………………………………………………………………… ۳۹

بازي واهميت آن …………………………………………………………………………………. ۴۰

ارزشهاي بازي …………………………………………………………………………………… ۴۱

انواع بازي از ديدگاه پياژه ……………………………………………………………………. ۴۳

بازي تمريني ………………………………………………………………………………………. ۴۳

انواع بازيهاي تمريني …………………………………………………………………………… ۴۵

بازي نمادين ……………………………………………………………………………………….. ۴۶

مراحل بازيهاي نمادين ………………………………………………………………………… ۴۷

انواع بازيهاي نمادين …………………………………………………………………………… ۴۸

بازي با قاعده ……………………………………………………………………………………… ۵۱

نظريه هاي مربوط به بازي ………………………………………………………………….. ۵۲

نظريه‌ي انرژي اضافي يا مازاد……………………………………………………………… ۵۲

نظريه‌ي پيش تمرين …………………………………………………………………………….. ۵۳

نظريه‌ي استراحت و رفع خستگي ………………………………………………………….. ۵۳

نظريه‌ي تكرار فعاليتهاي اجدادي …………………………………………………………… ۵۴

نظريه‌ي تكرار فعاليتهاي غريزي …………………………………………………………… ۵۵

نظريه‌ي جبران ……………………………………………………………………………………. ۵۵

نظريه‌ي اصل لذت ………………………………………………………………………………. ۵۶

كاتارسيس …………………………………………………………………………………………. ۵۶

ديدگاه دكرولي درمورد بازي ………………………………………………………………. ۵۷

ديدگاه فروبل ……………………………………………………………………………………… ۵۸

ديدگاه ژان شاتو …………………………………………………………………………………. ۵۸

ديدگاه پرز …………………………………………………………………………………………. ۵۹

ديدگاه اشترن …………………………………………………………………………………….. ۶۰

ديدگاه شارلوت بوهلر …………………………………………………………………………. ۶۰

ديدگاه هارلوك …………………………………………………………………………………… ۶۱

ديدگاه اسپادگ ……………………………………………………………………………………. ۶۲

طبقه بندي پارتن براساس ميزان درگيري اجتماعي …………………………………. ۶۴

طبقه بندي لوون فلد …………………………………………………………………………….. ۶۶

بازيها از نظر اجرا ………………………………………………………………………………. ۶۶

اسباب بازي ……………………………………………………………………………………….. ۶۸

ويژگي هاي اسباب بازي ……………………………………………………………………… ۶۹

انواع اسباب بازي ……………………………………………………………………………….. ۷۰

ارزش درماني بازي ……………………………………………………………………………. ۷۶

بازي درماني چيست؟…………………………………………………………………………… ۷۷

بازي درماني از نظر روش شناختي موضوع ………………………………………….. ۷۸

انشعاب بازي درماني براساس نظريه روانكاوي …………………………………….. ۷۹

بازي درماني فعال ………………………………………………………………………………. ۷۹

بازي درماني غيرفعال …………………………………………………………………………. ۸۰

بازي درماني گروهي …………………………………………………………………………… ۸۱

مفاهيم و نظريه هاي بازي در قرن بيستم ………………………………………………. ۸۲

اتاق بازي درماني ……………………………………………………………………………….. ۹۰

شن بازي درماني و تاريخچه آن …………………………………………………………… ۹۱

اهميت شن در تكنيك دنيا …………………………………………………………………….. ۹۹

گستره‌ي نظريه كاف درشن بازي …………………………………………………………. ۱۰۴

فرآيند بهبودبخشي و درمان شن بازي ………………………………………………….. ۱۰۶

قدرت درماني شن بازي از ديدگاه يونگ ………………………………………………… ۱۰۸

تعبير وتفسير با تأخير …………………………………………………………………………. ۱۱۰

از رمز درآوردن سيني هاي شن ………………………………………………………….. ۱۱۳

كودك از بازي با شن چه چيزهايي ياد مي گيرد؟…………………………………….. ۱۱۵

مراحل رشدي پياژه در شن بازي كودكان …………………………………………….. ۱۱۹

مروري بر تحقيقات انجام شده ……………………………………………………………… ۱۲۵

فصل سوم …………………………………………………………………………………………. ۱۳۶

مقدمه ………………………………………………………………………………………………… ۱۳۷

جامعه آماري ……………………………………………………………………………………… ۱۳۷

نمونه وروش نمونه گيري ……………………………………………………………………. ۱۳۷

ابزار پژوهش………………………………………………………………………………………. ۱۳۸

مقياس درجه بندي معلم كانرز ……………………………………………………………… ۱۳۹

روش آماري ………………………………………………………………………………………. ۱۴۰

روش اجرا………………………………………………………………………………………….. ۱۴۰

مشاهدات باليني ………………………………………………………………………………….. ۱۴۱

فصل چهارم ………………………………………………………………………………………. ۱۴۳

فرضيه ‌ي پژوهش ………………………………………………………………………………. ۱۴۴

جداول ……………………………………………………………………………………………….. ۱۴۴

نمودار ……………………………………………………………………………………………….. ۱۴۷

فصل پنجم …………………………………………………………………………………………. ۱۴۸

بحث و نتيجه گيري ……………………………………………………………………………… ۱۴۹

لزوم آموزش والدين و آموزگاران ……………………………………………………….. ۱۵۱

درمان اختلال بيش فعالي-كم توجهي (ADHD) با رويكرد شناختي – رفتاري …….. ۱۵۲

انتقادات ……………………………………………………………………………………………… ۱۶۱

پيشنهادات ………………………………………………………………………………………….. ۱۶۲

پيوست……………………………………………………………………………………………….. ۱۶۴

منابع …………………………………………………………………………………………………. ۱۶۷

منابع

    اكسلين، ويرجينيا.م.-بازي درماني-ترجمه احمد حجاران-انتشارات كيهان-چاپ دوم ۱۳۶۹ تهران.
    آزاد، حسين-روانشناسي مرضي كودك براساس طبقه بندي DSMIV-انتشارات پاژنگ-۱۳۸۰تهران.
    احمدوند، محمدعلي – روانشناسي بازي-انتشارات دانشگاه پيام نور-چاپ اول ۱۳۸۳ تهران
    ايمان زاده، حميرا-مقايسه ويژگي هاي شخصيتي مادران پسران بيش فعال و مادران پسران عادي مقطع ابتدائي-پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه علامه طباطبايي –۱۳۷۷ تهران
    پياژه، ژان/اينهلدر، بازبل-روانشناسي كودك-ترجمه دكتر زينت توفيق –نشر ني –چاپ سوم ۱۳۶۸ تهران
    جهانگرد، يدالله –نحوه رفتار والدين با فرزندان-انتشارات انجمن اولياء و مربيان جمهوري اسلامي ايران-چاپ پنجم ۱۳۷۵ تهران
    خداياري فرد، محمد-مسايل دوران كودكي و نوجواني –انتشارات يسطرون –چاپ اول ۱۳۸۱ تهران


اين مسائل مي تواند از پيشرفت تحصيلي كم و اعتماد به نفس ضعيف دوران كودكي، همچنين از بعضي نقايص واقعي سر چشمه گرفته باشد. به هرصورت چون اين انديشه‌ي ابتدايي وجود داشته است كه بيش فعالي نتيجه‌ي رشد نامناسب است فهم علل و توسعه‌ي درمان اين اختلال بيشتر ضرورت مي يابد (آزاد 1380 ص 79).
فرضيه پژوهش : بين ميزان بيش فعالي دردو گروه از كودكاني كه براي درمان آنها از روش شن بازي درماني استفاده شده است و كودكاني كه از اين روش استفاده نشده است تفاوت معناداري وجود دارد .
سوال پژوهش : آيا بين ميزان بيش فعالي دردو گروه از كودكاني كه براي درمان آنها از روش شن بازي درماني استفاده شده است و كودكاني كه از اين روش استفاده نشده است تفاوت معناداري وجود دارد ؟
تعاريف نظري و عملياتي متغيرها
الف) بيش فعالي
تعريف نظري : اختلال بيش فعالي – كمبود توجه مجموعه اي از علايم است كه محدوديت ميدان توجه، كه به ضعف تمركز، رفتار خلق الساعه و بيش فعالي منجر مي‌شود (شريعت زاده 1377 ص 26).
 اين اختلال با ميزان توجه كوتاه نامناسب ازنظر رشدي، با ويژگيهايي نامتناسب باسن بيش فعالي يا رفتار تكانشي يا هر دو مشخص است. براي برآوردن كردن ملاكهاي تشخيص اين اختلال بايدحداقل شش ماه دوام داشته باشد، درعملكرد اجتماعي وتحصيلي اختلال ايجاد كند و قبل از 7 سالگي روي دهد. (كاپلان، سادوك، گرب، به نقل از پورافكاري 1375 ص 387).
تعريف عملياتي :
منظور از بيش فعالي درپژوهش حاضر نمره‌ي بدست آمده از پرسشنامه كانرز مي‌باشد.
ب)شن بازي درماني
تعريف نظري: شن بازي درماني به تكنيك درماني گفته مي شود كه درآن درمانگر از درمانجو مي خواهد تا بااستفاده از عروسكها و اسباب بازيهاي كوچك و سمبليك دنياي خود را بصورت سمبليك در دنياي شن بسازد تا از آن طريق، به بررسي مشاهده اين تصاوير و گفتگو با آزمودنيها در مورد محتواي آنها بپردازد. نظريه پرداز اين تكنيك مارگارت رونفلد است كه دراين روش، درمانگر بدون هيچ تعبير و تفسيري به شيوه هاي غيركلامي و غير مستقيم به درمان مي پردازد، (به نقل از ربابه محمدي 1384 ص 15).
تعريف عملياتي :
منظور از شن بازي دراين تحقيق اجراي تكنيك توسط محقق است كه در آن از هر كدام از آزمودنيها خواسته شد تا با استفاده از اسباب بازيهاي كوچك و سمبوليك تصاويري را در سيني شن بسازد و سپس بعداز اتمام كارآزمودني، محقق درمورد محتوا و موضوع تصوير با آزمودني به گفتگو مي پردازد.