این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.

چکیده

مقدمه: سوختگی یکی از مهمترین حوادثی است که سلامت کودکان را تهدید می­کند،  از جمله رایج­ترین صدمه و سومین علت مرگ و میر در این گروه سنی می­باشد. با توجه به تفاوت­های فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی در جوامع مختلف، بررسی عوامل مرتبط با سوختگی در هر منطقه بسیار مهم می­باشد.

هدف: این تحقیق تعیین عوامل مرتبط با سوختگی در کودکان 6-1 سال مراجعه کننده به مرکز آموزشی درمانی سوانح سوختگی ولایت شهر رشت می­باشد.

مواد و روش­ها: پژوهش حاضر یک مطالعه مقایسه­ای مقطعی  می­باشد. نمونه­های مورد پژوهش 350 کودک 12 ماه تا 6 سال می­باشند که در مراکز آموزشی و درمانی ولایت و 17 شهریور، بیمارستان­های رسول اکرم، گیل و آریا پذیرش شده­ بودند. از این تعداد 175 نفر به عنوان گروه کودکان با سوختگی و 175 نفر گروه کودکان بدون سوختگی مورد بررسی قرار گرفتند. روش نمونه گیری در هر دو گروه بصورت تدریجی بود. جهت گردآوری داده­ها از پرسشنامه­ای شامل سه بخش مشخصات فردی، خانوادگی و محیطی استفاده گردید. پس از جمع آوری اطلاعات، داده­ها توسط نرم افزار16SPSS  با آزمون­های من ویتنی یو، کای­دو، تست دقیق فیشر، رگرسیون لجستیک چندگانه تجزیه و تحلیل شدند.

نتایج: نتایج پژوهش نشان داد از بین عوامل فردی، سن کودک، مکانی که کودک بیشتر وقت خود را می­گذراند و از بین عوامل خانوادگی، سن مادر، میزان تحصیلات پدر، سطح درآمد ماهانه و ازبین عوامل محیطی، زیر بنای منزل، تعداداتاق خواب، نوع آشپزخانه، دور از دسترس بودن مواد سوختی و آتش­زا و مواد شوینده بین دو گروه اختلاف معنی­دار آماری وجود داشت.

نتیجه­گیری نهایی: طبق یافته­های این پژوهش احتمال سوختگی در کودکان کم سنی که بیشتر وقت خود را در اتاق خواب می­گذرانند که مادرانی کم سن و پدرانی با سطح تحصیلات پایین دارند و دارای خانواده­ای کم درآمد هستند، بیشتر است همچنین احتمال سوختگی در کودکانی که در منازلی با آشپزخانه­ی بدون­در، زیر بنای بالا و تعداد اتاق کم زندگی می­کنند و به مواد آتش­زا و شوینده دسترسی دارند بیشتر است.

زمینۀ پژوهش

         آسیب­ها شایع­ترین علت مرگ در طی دوران کودکی و نوجوانی بعد از چند ماه اول زندگی بوده و نشانگر یکی از مهم­ترین علل قابل پیشگیری مرگ و میر و ناتوانی­ها در طب اطفال می­باشند (1). همواره حوادث به عنوان يك چالش مهم و در عين حال پيچيده نظام سلامت و بهداشت كودكان مطرح مي باشند. طبق آمارها بين 30-20% مصدومين حوادث بيمارستان هاي عمومي و اورژانس را كودكان زير 16 سال تشكيل مي دهند (2). کودکان به دلیل داشتن بافتهای در حال رشد، در مقابل مخاطرات محیطی و بیماریها کاملاً آسیب پذیر بوده و در دوران بزرگسالی نیز دچار عوارض ناشی از صدمات دوران کودکی می­شوند. دو سوم بیماریهای بزرگسالان، مرتبط با زندگی افراد در سنین کودکی و نوجوانی در محیط­هایی است که سلامتی را به خطر می­اندازد (3). اگر چه حوادث غیر عمدی در کشورهای در حال توسعه، نسبت به کشورهای توسعه یافته، بخش کمتری را شامل می­شوند، ولی وجود معلولیت و ناخوشی ناشی از آن اساساً جهت شکوفایی و قابلیت تبدیل شدن به بزرگسالانی سالم و خلاق و شاداب، وضعیت مأیوس کننده­ای را برای کودکان فراهم آورده است (1). مرحله­ی تکاملی کودک می­تواند پیش­بینی کننده­ی انواع صدماتی باشد که بیشترین احتمال وقوع را دارد. به طوریکه کودک نوپای کنجکاو ممکن است افتادن و برخورد با اشیاء را تجربه کند، و به محض ورود به مرحله بعدی تکامل به دلیل اشتغال به بازی در معرض صدمات محیطی مثل حوادث رانندگی و سوختگی قرار ­گیرد (4).

         سوختگی یکی از مهمترین حوادثی است که سلامت کودکان را تهدید می­کند، و از جمله رایج­ترین صدمه و سومین علت مرگ و میر در این گروه سنی می­باشد (6،5). بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO)[1] صدمات سوختگی از جمله آسیب­های عمدی و غیر عمدی است که ناشی از در معرض قرار گرفتن حرارت، الکتریسیته و مواد شیمیایی می­باشد (7) آسیب های سوختگی یکی از علتهای مرگ و میر در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه می­باشند و خسارات مالی و جانی قابل توجهی به بیماران و خانواده­های آنها در جوامع مختلف وارد می­کنند (10،9،8).

         بطور معمول 5 درصد از پذیرش بیماران در بیمارستان­ها به دلیل صدمات ناشی ازسوختگی است (8). طبق آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی و یونیسف[2] (2009)، سوختگی ناشی از آتش عامل مرگ حدود96000 کودک در سال است (11)، که 11 درصد از موارد مرگ در کودکان زیر 5 سال گزارش شده است(1). نرخ مرگ و میر ناشی از سوختگی در کشورهای با درآمد کم و متوسط ١١ برابر کشورهای با درآمد بالا است (11)، که این میزان برابر با 3/4 در هر 100000 نفر در مقابل 4/0 در هر 100000 نفرمی­باشد. همچنین در کشورهای توسعه یافته میزان بستری موارد سوختگی در کودکان زیر 5 سال بیشتر است ( 12). سالانه در ایالات متحده آمریکا 2/1 میلیون نفر نیازمند مراقبت­های پزشکی ناشی از سوختگی هستند. تقریباً 40-30 درصد ازاین بیماران در سنین زیر 15 سال قرار دارند، که میانگین سنی آنها 32 ماه است.( 13،14،1) از این میان هر ساله 3000 کودک در اثر سوختگی جان خود را از دست می­دهند. همچنین در هر سال 5/3 میلیارد دلار صرف درمان بیماران سوخته می­شود (14،13،8). در ایران نیز صدمات ناشی از سوختگی یکی از مهمترین علت­های مرگ و میر می­باشد (15). در آماری که وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی در سال 1386 اعلام نمود، سالیانه بیش از 100000 مورد سوختگی در ایران تحت درمان قرار می­گیرند که سهم کودکان از این میان بیش از (50%) می­باشد. همچنین اظهار کردند میزان بروز سوختگی بیش از این تعداد می­باشد اما به دلیل خود درمانی در منزل آمار دقیقی در دست نیست. رئيس اداره­ی پيشگيري از سوانح و حوادث وزارت بهداشت نیز بیان كردند: بر اساس آخرين آمار كشوري، بيشترين حادثه در كودكان زير 10 سال، حوادث سوختگی با شیوع 48/6 درصد از كل حوادث می­باشد، و حوادث سوختگي بالاترين ميزان مرگ را داشته است (16). بر اساس آمارهای موجود در بیمارستان سوانح سوختگی گیلان در سال 1387 از کل 7341 نفر پذیرش بیمارستان، 334 کودک زیر شش سال بودند (17). این در حالی است که جمعیت کودکان 6-1 سال استان گیلان 176145 نفر می­باشد (18). مطالعه­­ی هادیان جزی و همکاران (1381) در تهران نشان داد بیشترین میزان وقوع سوختگی در کودکان سن 5 و زیر 5 سال می­باشد و میزان مرگ و میر کودکان را 8/4 درصد گزارش نمودند (19). شیوع سوختگی نیز در دختران و پسران متفاوت می­باشد. طبق آمارهایی که یونیسف گزارش نموده است، سوختگی در دختران 9/4 در هر 100000 نفر در مقابل 3 در هر 100000 نفر پسر است (12).

         موکاروگویزا[3] در سال 2009 می­نویسد عوامل زیادی در بروز سوختگی کودکان نقش دارد که در مطالعات اخیر به عوامل فردی، خانوادگی و محیط خانه بیشتر توجه گردیده است (20). پاربهو و همکاران[4] (2009) در مطالعه­ی خود بیان کردند که توجه به ویژگی­های فردی و خانوادگی، اجتماع و سیاست­ها و قوانین بهداشت و سلامت کشور برای کاهش عوامل خطر سوختگی بسیار مهم هستند (21).

         کودکان کمتر از 5 سال به دلیل حس کنجکاوی نامحدود ذاتی برای کنکاش در محیط، تحرک زیاد و عدم تجربه در درک خطرها مستعدترین گروه برای آسیب­های حرارتی هستند (24،23،22،12). این کودکان خود را به این سو و آنسو می­رسانند، می­دوند، بالا می­روند، انگشتان خود را در هر سوراخی فرو می­کنند، ریخت و پاش می­کنند، اشیاء را از جای خود بیرون می­آورند و تقریباً هر چه را می­بینند به دهان می­برند (25)، این فرآیند یادگیری طبیعی موجب می­شود تا آنان با اشیایی که می­تواند باعث سوختگی آنها گردد تماس پیدا کنند (12). به این ترتیب، کودکان اولین حادثه را در داخل منزل تجربه می کنند (28،27،26) و از میان حوادث مختلفی که در خانه رخ می­دهد، سوختگی شایع ترین حادثه در منزل برای کودکان و شیرخوران می­باشد (29،28،26). در بررسی­های انجام شده، از میان مجموعه عوامل مؤثر در سوختگی کودکان در منزل عدم وجود مرز مشخص برای آشپزخانه و وجود تعداد زیاد اتاق از دلایل افزایش بروز سوختگی در کودکان می­باشد (30). تقریباً 75 درصد از سوختگیهای کودکان سن پایین به دلیل آب داغ و بخار آب می­باشد (12) که اغلب در زمان انجام فعالیت های روزانه مانند استحمام و آشپزی رخ می­دهند (32،31).

          برمن[5] (1388) نیز می­نویسد: بیش از 90 درصد از سوختگی های کودکان به دنبال غفلت والدین رخ می­دهند (1). ناترر[6] (2009) و چستر[7] (2006) نیز در مطالعه­ی خود بر آگاهی دادن والدین از خطرات موجود در محیط منزل و پیشگیری از سوختگی تأکید نموده­اند (33،32). خطر سوختگی در کودکانی که در خانواده های بحران زده و  پر استرس زندگی می­کنند بیشتر است (34). بطوریکه تقریباً 18 درصد از سوختگی­ها به دلیل سوء رفتار با کودکان مثل داغ نمودن آنها می­باشد (1). اکثر قربانیانی که مورد سوء رفتار قرار می­گیرند پسران 2 سال و بالاتر از 2 سال هستند، و غالباً بوسیله­ی والدین، خواهر و برادر و شخص مراقبت کننده انجام می­شود، فرو بردن در آب داغ نیز شایعترین صدمه به نظر می­رسد (4). راجو[8] و آهوجا[9] (2004) سطح تحصیلات پایین والدین، درآمد پایین، تعداد زیاد اعضای خانواده و فقر را نیز از عوامل خطر مرتبط با سوختگی بیان می­کنند (35). همچنین بیشارا و همکاران[10] (2009) در مطالعه­ی خود اشاره کردند که نوع خانواده و زندگی در خانه­های غیر استاندارد خطر سوختگی را افزایش می­دهد (36).

         سوختگی­های وسیع موجب بروز عوارض شدیدی می­شوند،  بطوریکه کودکان و خانواده­های آنها درد و رنج بسیاری را تجربه ­می­نمایند (37،13،12). تعویض پانسمان روزانه و دبرید زخم باعث می­شود که کودکان درد زیادی را متحمل شوند، همچنین بازتوانی طولانی مدت یکی از چالش­هایی است که آنها را درگیر می­کند. اغلب در طی بهبودی کشیدگی و جمع­شدگی (کنترکچر)[11] و اسکار هیپرتروفیک[12] نیز گسترش پیدا می­کند (38). این عوارض سبب از بین رفتن عملکرد و بد شکلی عضو سوخته و همچنین مشکلات روانی در کودکان می­گردد که زندگی آینده­ی آنان را مشکل­تر می­نماید. بر اثر شدت سوختگی، ممکن است