این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.

فهرست مطالب
   عنوان                                                    صفحه       
فصل 1: کلیات پژوهش    2
1-1- مقدمه    3
1-2- پرسش اصلی تحقیق    4
1-3- اهداف علمی    4
1-4- اهداف کاربردی    5
1-5- ضروریات خاص انجام تحقیق    5
1-6- بهره¬وران    5
1-7- نوع روش تحقیق    6
1-8- روش گرد آوری داده¬ها    6
1-9- ابزارهای گردآوری داده¬ها    6
1-10- روش تجزیه و تحلیل داده¬ها    7
1-11- شرح واژه‌ها‌ و اصطلاحات به کار رفته در پژوهش    7
فصل 2: مروری بر ادبیات موضوع    9
2-1- مقدمه    10
2-2- مراحل اجرای پروژه    11
2-3- مراحل‌ اجرای‌ یک‌ پروژه‌    12
2-3-1- مرحله‌ نظری    12
2-3-2- مرحله‌ طرح‌ و برنامه‌ریزی    13
2-3-3- مرحله‌ اجرا    14
2-4- مرحله‌ پایانی    15
2-5- قراردادهای عمرانی    16
2-5-1- تعریف قرارداد    17
2-5-2- روش¬های اجرای پروژه (از نگاه قراردادی)    17
2-6- مرور مد¬ل¬های انتخاب پیمانکار    21
2-7- شاخص¬هاي انتخاب    36
2-8- رويه¬هاي ارزيابي و انتخاب پيمانكاران در كشورهاي مختلف    37
2-8-1- ارزيابي مقدماتي پيمانكاران در هنگ كنگ    37
2-8-2- تعيين صلاحيت اوليه پيمانكاران در تركيه    38
2-8-3- رويكردهاي انتخاب پيمانكار در انگليس    39
2-9- جمع¬بندی    40
فصل 3: روش تحقیق    42
3-1- مقدمه    43
3-2- روش انجام تحقیق    43
3-3- مراحل انجام پژوهش    46
3-4- ابزار گردآوری داده‏ها    46
3-5- روایی و پایایی پژوهش    46
3-6- جامعه آماری پژوهش    48
3-7- نمونه آماری    48
3-8- تکنیک‌ها‌ی تصميم‌گيري ریاضیMCDM    49
3-9- ارزیابی و بررسی مدل‌ها‌ی MADM    50
3-10- علم مدیریت فازی    51
3-10-1- اعداد فازی و عملیات جبری    53
3-10-2- اعداد فازی ذوزنقه ای ومثلثی    54
3-10-3- متغیر‌ها‌ی کلامی    54
3-11- معرفی تکنیک دلفی    55
3-12- مراحل اجرای روش دلفی فازی    58
3-13- معرفي تكنیک AHP    61
3-14- معرفی تکنیک PROMETHEE    65
3-14-2- رتبه بندی کامل PROMETHEE-2    78
3-15- قلمرو مکانی پژوهش    80
3-15-1- پروژه¬های عمرانی    81
3-15-2- چشم انداز    84
3-16- جمعبندی    85
فصل 4: تجزیه و تحلیل    86
4-1- مقدمه    87
4-2- انتخاب خبرگان:    87
4-3- مراحل اجرا    87
4-3-1- نهایی¬سازی معیارهای موثر در ارزیابی و رتبه¬بندی پیمانکاران پروژه¬های عمرانی    88
4-3-2- وزن¬دهی به معیارهای انتخاب شده توسط تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی    119
4-3-3- رتبه¬بندی پیمانکاران با روش PROMETHEE فازی    128
4-4- جمع بندی    140
فصل 5: نتیجه گیری وپیشنهادات    142
5-1- مقدمه    143
5-2- نتایج ویافته‌ها‌ی تحقیق    143
5-2-1- نتایج مربوط به تعیین شاخص‌ها‌ی اولویت بندی    143
5-2-2- نتایج حاصل از پیاده سازی مدل پیشنهادی    144
5-3- مزایای الگوریتم پیشنهادی    147
5-4- پیشنهاداتی به منظور بهبود کاربرد الگوریتم پیشنهادی در رتبه¬بندی پیمانکاران    148
5-5- پیشنهاداتی جهت کاربرد نتایج تحقیق    148
5-6- پیشنهادهایی برای پژوهش¬های آتی    149
5-7- جمع بندی    149

فهرست شکل¬ها
شکل 3-1 انواع روش¬های تصميم‌گيري MADM(آذر، رجب زاده،1381)    51
شکل 3-2 الگوریتم اجرای روش دلفی فازی – منبع: (جعفری و منتظر، 1387)    58
شکل 3-3 تابع ارجحیت    73
شکل 3-4 توابع ارجحیت معمول    74
شکل 3-5 گراف خارج¬رتبه ای ارز ش گذاری شده    77
شکل 3-6 جریان خارج¬رتبه ای، PROMETHEE    77

 
فهرست جدول¬ها
جدول 2-1 مشخصات روش¬شناسی¬های انتخاب پیمانکار (1998، Holt)    26
جدول 2-2 مدل¬های انتخاب پیمانکار (2006، Anagnostopoulos and Vavatsikos)    29
جدول 2-3 مقایسه میان مدل¬های ارزیابی مقدماتی پیمانکاران (Sawalhi et al.,2007 )    31
جدول 3-1 ارزیابی    67
جدول 3-2 وز ن های اهمیت نسبی    71
جدول 3-3 پروژه¬های راهسازی ملی در دست اقدام (تفویض شده به استان)    81
جدول 3-4 مهم¬ترین پروژه¬های احداث و بهسازی راه¬های اصلی و فرعی در دست اقدام از محل اعتبارات استانی    82
جدول 3-5 مهم¬ترین پروژه¬های احداث و بهسازی راه روستایی در دست اقدام (از منابع استانی و ملی استانی شده)    83
جدول 3-6 مهم¬ترین پروژه¬های راهداری در دست اقدام اداره کل راه و شهرسازی استان یزد    84
جدول 4-1 معیارها    88
جدول 4-2 طیف و امتیازبندی پرسشنامه برای شناسایی معیارهای موثردر ارزیابی و رتبه¬بندی پیمانکاران پروژه¬های عمرانی    90
جدول 4-3 تبدیل امتیازهای قطعی معیارهای به مقادیر فازی    90
جدول 4-4 طیف، امتیاز، عدد فازی و مقدارفازی زدایی شده پرسشنامه    91
جدول 4-5 نتیجه مرحله¬ی نخست نظرخواهی از خبرگان    93
جدول 4-6 نتیجه مرحله¬ی دوم نظرخواهی از خبرگان    101
جدول 4-7 محاسبه¬ی اختلاف نظر در مراحل اول و دوم توزیع پرسشنامه    107
جدول 4-8 محاسبه¬ی اختلاف نظر در مراحل دوم وسوم توزیع پرسشنامه    110
جدول 4-9 محاسبه¬ی اختلاف نظر در مراحل سوم وچهارم توزیع پرسشنامه    114
جدول 4-10 محاسبه¬ی اختلاف نظر در مراحل چهارم وپنجم توزیع پرسشنامه    115
جدول 4-11 تعریف حد قابل قبول برای انتخاب معیارها    116
جدول 4-12 میانگین نهایی معیارها    117
جدول 4-13 طیف 9 گزینه ای ساعتی مورد استفاده در پژوهش- منبع: قدسی¬پور (1384)    119
جدول 4-14 ماتریس تلفیق شده¬ی نظر خبرگان    121
جدول 4-15 ماتریس مقادیر  Z برای معیارها    123
جدول 4-16 محاسبه مقادیر کلی Z برای معیارها    124
جدول 4-17 وزن نهایی معیار    125
جدول 4-18 وزن نرمال هر معیار    127
جدول 4-19 طیف زبانی ارزیابی (Bilsel et al.2006)    129
جدول 4-20 میانگین نظرات خبرگان    131
جدول 4-21 اطلاعات معیارها    136
جدول 4-22 تابع ترجیحی گزینه  A1 نسبت به گزینه¬های دیگر    136
جدول 4-23 تابع ترجیحی گزینه A2 نسبت به گزینه¬های دیگر    137
جدول 4-24 تابع ترجیحی گزینه  A3 نسبت به گزینه¬های دیگر    137
جدول 4-25 تابع ترجیحی گزینه  A4 نسبت به گزینه¬های دیگر    137
جدول 4-26 تابع ترجیحی گزینه  A5 نسبت به گزینه¬های دیگر    138
جدول 4-27 تابع ترجیحی گزینهA6   نسبت به گزینه¬های دیگر    138
جدول 4-28 شاخص ترجیحی تجمعی گزینه¬ها    139
جدول 4-29 جریان رتبه¬بندی مثیت و منفی گزینه¬ها    139
جدول 4-30 جریان خالص رتبه¬بندی    140
جدول 5-1 وزن شاخص¬ها    146

چکيده
شتاب روز افزون روند رشد و توسعه و هم¬چنین پیچیده¬تر شدن پروژه¬های صنعتی همگام با پیشرفت علوم و تکنولوژی ، موجب گشته تا مسأله و فرایند انتخاب پیمانکار به عنوان عاملی مهم و کلیدی در ارتباط با موفقیت طرح¬های صنعتی محسوب گشته و محققین و صاحبان صنایع رویکردی هرچه تخصصی¬تر را در ارتباط با این مقوله در پیش گیرند ، انتخاب پیمانکار شایسته و واجد صلاحیت ، یک مسأله تصمیم گیری چند معیاره بوده و اولین گام جهت اجرای یک پروزه صنعتی در قالب هزینه، مدت و کیفیت مطلوب می¬باشد.
در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با استفاده از تکنیک PROMETHEE فازی، انتخاب شایسته-ترین پیمانکار در اداره کل راه و شهرسازی استان یزد انجام گیرد. در این راستا ابتدا ضمن بررسی گسترده پیشینه موضوع، مهم¬ترین معیارها و شاخص¬های پیشنهادی شناسایی و دسته¬بندی شدند و سپس با کمک تکنیک دلفی فازی معیارها و شاخص¬های اصلی تعیین گشته، در گام بعدی با استفاده از روش AHP فازی، وزن معیارهای تصمیم¬گیری تعیین گردیده ، سپس نوع تابع ترجیحی هر شاخص و آستانه بی¬تفاوتی و آستانه برتری آن مشخص شدند و با استفاده از این مقادیر و با فرض خنثی بودن دیدگاه تصمیم گیرنده در ارتباط  با ریسک با بهره¬گیری از روش PROMETHEE  فازی، شرکت¬های پیمانکاری شرکت کننده در مناقصه مورد نظر رتبه¬بندی شدند و مناسب¬ترین پیمانکار  جهت اجرای پروژه مربوط تعیین گردید.
کلمات کلیدی: انتخاب پیمانکار، معیارها و شاخص¬های انتخاب پیمانکار، PROMETHEE فازی                                                                                        

فصل 1: کلیات پژوهش
 
1-1- مقدمه
فرایند انتخاب پیمانکاران با ریسک بالایی برای کارفرماها همراه می¬باشد، از این رو کارفرما¬¬ها همواره تلاش می¬کنند که از میزان ریسک موجود بکاهند. در ابتدا پیمانکاران را بر مبنای کم¬ترین قیمت پیشنهادی انتخاب می¬کردند که این موضوع باعث بروز مشکلاتی در حین اجرای پروژه¬ها می¬شد. کار فرمایان برای رفع چنین مشکلی نیاز به یک فیلتر برای جلوگیری از ورود پیمانکاران فاقد صلاحیت به مناقصه دارند.
حجم فعالیت¬های عمرانی از جمله شاخص¬های اساسی رشد و توسعه محسوب می¬شود. سالانه هزاران میلیارد ریال از سرمایه¬های ملی کشورمان در بخش¬های دولتی و خصوصی به صورت مستقیم یا غیر¬مستقیم صرف عمران و ایجاد تأسیسات زیر بنایی کشور می¬شود. در یک طرح عمرانی بیشترین مقدار سرمایه¬گذاری در مرحله¬ی اجرای طرح انجام می¬گیرد (عباس نیا و همکاران، 1384).
با توجه به آمار ارائه شده از سوی سازمان مدیریت و برنامه¬ریزی در طول سال¬های اخیر مشاهده می-شود، 10 درصد مشکلات اجرایی ناشی از عدم صلاحیت پیمانکاران می باشد (رجایی و حضرتی، 1387).
یکی از علل اصلی از بین رفتن منابع مالی و شکست در پروژه¬¬هاي عمرانی انتخاب نادرست پیمانکاران در پروژه¬ها می¬باشد. در این رابطه معرفی و انتخاب صحیح پیمانکاران در پروژه¬هاي عمرانی به عنوان یک راهکار اساسی براي جلوگیري از هدر رفتن منابع ملی تلقی می¬شود. با انتخاب پیمانکار اصلح، ریسک اتلاف منابع از لحاظ هزینه، زمان به حداقل می¬رسد هم¬چنین موجب افزایش کیفیت اجرایی پروژه¬ها و ایمنی در حین اجرا و یا بعد از اجرا خواهد شد (عباس نیا و همکاران، 1384).
برای نیل به این منظور دو راهکار جدید برای حل مشکل ارائه شده است. تغییر روند برگزاری مناقصه¬ها و تعیین صلاحیت پیمانکاران قبل از برگزاری مناقصه دو رویکرد مذکور می¬باشد (عباس نیا و همکاران، 1384).
 طبیعت چنین تصمیم¬گیري¬هايي پیچیده می¬باشد و در این رابطه عوامل کمّی و کیفی زیادي براي ارزیابی صلاحیت پیمانکاران مورد استفاده قرار می¬گیرد. با توجه به مطالب مذكور و در نظر گرفتن اين نكته كه مديريت ارزيابي و انتخاب پيمانكار براي واگذاري پروژه¬هاي عمراني، يك قسمت اساسي از فرآيند ساخت و ساز است، اين تحقيق به شناسايي ابعاد و عوامل اثرگذار بر انتخاب پيمانكار و اولويت بندي و انتخاب پيمانكار اصلح با استفاده از روش PROMETHEE در اداره کل راه و شهرسازی استان یزد می¬پردازد.
1-2- پرسش اصلی تحقیق
سوال¬هاي اين تحقيق عبارتند از:
1 – معيار¬هاي موثر بر رتبه بندي پيمانكاران پروژه¬هاي عمراني كدامند؟
2 - رتبه بندي پيمانكاران پروژه¬هاي عمراني اداره كل راه و شهر سازي استان يزد چگونه است؟
1-3- اهداف علمی
تجربه نشان داده است قبول و انتخاب پيمانكاران با قيمت حداقل پيشنهادي در مناقصات و يا قبول پيمانكاران با تخفيف¬هاي غير منطقي نسبت به بر آورد هاي اوليه كار فرما و مشاور هم باعث تطويل بي¬رويه مدت پيمان گرديده و هم در نهايت باعث بالا رفتن هزينه¬هاي طرح¬هاي عمراني بوده است چه در اين مسير به علت عدم كار آيي و توان پيمانكاران، كار فرما يا بايستي نسبت به خلع يد پيمانكار اقدام كند كه اين امر بسيار زمان بر بوده، يا در مقاطع حساس اجراي پروژه تسليم شرايط پيمانكار گردد و نسبت به ترميم قيمت اقدام نمايد كه اين امر نيز پي آمد تطويل مدت و مبلغ اضافي در طرح خواهد بود با توجه به موارد بالا شناسايي شاخص هاي كمّي و كيفي موثر بر صلاحيت پيمانكاران پروژه¬هاي عمراني و ميزان اهميت هر يك از شاخص¬ها و ارزيابي و اولويت بندي پيمانكاران از اهداف اين پژوهش مي¬باشد.
1-4- اهداف کاربردی
به طور متوسط حدود 15 درصد از تولید ناخالص ملی در جهان صرف اجرای پروژه¬ها می¬شود و حدود 10 درصد اقتصاد جهانی در این صنعت جریان دارد. از آنجا که حجم بسیار قابل ملاحظه صنعت، پروژه¬های عمرانی است اهمیت آن در اقتصاد جهانی کاملا مشهود است (سازمان برنامه و بودجه، 1378). از طرف دیگر در اقتصاد توسعه از آنجا که سرمایه گذاری¬های دولت، صرف گسترش ظرفیت های تولیدی، زیر بنایی و به طور کلی زیر ساخت¬ها می¬شود. پروژه¬ها لبه برنده و کارساز هر کشور تلقی می¬شود اما شرط لازم این است که هزینه¬های دولت از یک سو صرف اجرای پروژه¬های مناسب و ارزیابی شده شود و از سوی دیگر این پروژه¬ها برای اجرا به پیمانکار مناسب سپرده شود. پيمانكار در هر پروژه¬ي عمراني نقش اصلي و اساسي را ايفا مي كند انتخاب پيمانكار جزء تصميمات كليدي مديران و تصميم¬گيرندگان به شمار مي¬رود. نتایج این تصمیمات اثر مهمی بر اجرای پروژه از لحاظ زمانی، کیفیت و هزینه می¬گذارد (رجائی و حضرتي،1387). ارزیابی پیمانکاران و رتبه بندی آنان بر اساس معیار¬¬های صحیح باعث حذف پيمانكاران ناكارامد از فرآيند مناقصه خواهد شد.
1-5- ضروریات خاص انجام تحقیق
با توجه به مواردي كه در بالا به آن اشاره شد ارزيابي پيمانكاران و رتبه بندي آنان بر اساس معيار¬هاي صحيح در طرح¬هاي عمراني امري مهم و الزامي مي¬باشد در اين پژوهش به دنبال آن هستيم كه در ابتداي امر شاخص هاي كمّي و كيفي موثر بر صلاحيت پيمانكاران راشناسايي كنيم سپس ميزان اهميت هر يك از شاخص ها را بسنجيم و در نهايت اولويت بندي پيمانكاران و شناسايي پيمانكار اصلح را انجام دهيم.
1-6- بهره وران
در اين پژوهش پس از شناسايي شاخص¬هاي موثر بر انتخاب پيمانكار، ميزان اهميت شاخص¬ها تعيين و اولويت¬¬بندي پيمانكاران با استفاده از روش تصميم¬گيري PROMETHEE فازي (كه كمتر بر روي مسأله انتخاب پيمانكار پياده شده است) در اداره كل راه و شهر سازي استان يزد پياده¬سازي مي¬گردد.
1-7- نوع روش تحقیق
نوع تحقیق بر اساس هدف کاربردی می¬باشد و بر اساس چگونگی به دست آوردن داده‌ها‌ی مورد نیاز، تحقیق حاضر از نوع توصیفی واز شاخه پیمایشی محسوب می¬شود.
1-8- روش گرد آوری داده¬ها
جهت گرد آوری داده های مورد نیاز برای پژوهش، مطالعات کتابخانه ای و میدانی به صورت زیر انجام می¬گردد.
1 – بررسی ادبیات موضوع و استخراج شاخص¬های اولیه بر اساس پیشینه تحقیق
2 – نظر¬سنجی از خبرگان
3 – تصویب معیار¬ها پس از دخیل كردن معیار¬هایی که از طریق پیشینه تحقیق و نظر¬سنجی از خبرگان به دست می¬آید. سپس پيمانكاران منتخب به كمك روش PROMETHEE رتبه¬بندي مي-شوند.
1-9- ابزارهای گردآوری داده¬ها
از آنجا كه شاخص¬هاي ارزيابي هر سيستم، بسته به اهداف اصلي ايجاد آن و وظايف مهم مورد انتظار از آن سيستم و هم¬چنين عوامل تاثيرگذار و نوع هزينه¬هاي انجام شده متفاوت خواهد بود لذا براي شناسايي شاخص¬هاي موثر در انتخاب پيمانكاران پروژ¬ هاي عمراني گام¬هاي ذيل برداشته مي-شود. ابتدا با مراجعه به پيشينه مطالعات انجام شده در اين زمينه تعدادي شاخص شناسايي مي¬شوند و براي اطمينان از موثر بودن شاخص¬هاي شناسايي شده در فرايند انتخاب پيمانكار پرسشنامه¬اي تهيه و ميان خبرگان توزيع مي¬شود با جمع¬آوري پرسش¬نامه¬ها، تمام شاخص¬هاي موثر بر انتخاب پيمانكار مشخص مي¬شوند. در گام بعد به منظور تعيين ميزان اهميت هر يك از شاخص¬ها پرسشنامه مقايسات زوجي ميان شاخص¬ها طراحي مي¬شوند با جمع¬آوري نظر خبرگان و استفاده از فرايند تحليل سلسله مراتبي وزن نسبي هر شاخص تعيين مي¬شود.
1-10- روش تجزیه و تحلیل داده¬ها
دراین پژوهش ابتدا معیار¬ها و شاخص¬های کمّی و کیفی موثر در ارزيابي پیمانکاران شناسایی می-شوند و به كمك روش دلفي نهايي خواهد شد. سپس به منظور تعیین میزان اهمیت هر یک از شاخص¬ها پرسشنامه مقایسات زوجی میان شاخص¬ها طراحی می¬شود و با جمع¬آوری نظر خبرگان و استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی، وزن نسبی هر شاخص تعیین می¬شود سپس به کمک روش PROMETHEE به رتبه¬بندی پیمانکاران پرداخته و در نهایت پیمانکار اصلح شناسایی می-شود.
1-11- شرح واژه‌ها‌ و اصطلاحات به کار رفته در پژوهش
در این قسمت برخی از وازه¬های به¬کار رفته در پژوهش توضیح داده خواهد شد.
کارفرما
شخص‌ حقوقی‌ است‌ که‌ یک‌ سوی‌ امضاکننده‌ پیمان‌ است‌ و عملیات‌ موضوع‌ پیمان‌ را براساس‌ اسناد و مدارک‌ پیمان، به‌ پیمانکار واگذار کرده‌ است. نمایندگان‌ و جانشین¬های‌ قانونی‌ کارفرما، در حکم‌ کارفرما هستند.