چکیده

بررسی رابطه بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد شرکت‌های

 پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران

صورت‌های مالی تجدید ارائه‌شده به‌صورت شفاف و صریح، پیام و علامتی پیرامون قابل‌اتکا نبودن صورت‌های مالی دوره‌های گذشته به استفاده‌کنندگان ارسال می‌کنند. ازاین‌رو تجدید ارائه صورت‌های مالی اثرات مخربی در پی خواهد داشت. این پژوهش به بررسی رابطه بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد‌ شرکت‌های‌ پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازد. به همین منظور 70 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1384 تا 1392 مورد بررسی قرار گرفت. از تحلیل آماری رگرسیون خطی چند متغیره برای آزمون فرضیه­های پژوهش استفاده‌شده است. با توجه به نتایج آزمون فرضیه‌ها بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد فروش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه منفی معناداری وجود دارد؛ اما شواهدی از وجود رابطه بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد سود خالص، رشد دارایی‌ها و رشد قابل‌تحمل مشاهده نشده است. همچنین نتایج فرضیه‌ها نشان می‌دهد که اندازه و سودآوری شرکت با شاخص‌های رشد رابطه مستقیمی دارند؛ اما سود تقسیمی شرکت با اکثر شاخص‌های رشد رابطه معکوسی دارند.

واژه‌های کلیدی: تعدیلات سنواتی، رشد دارایی‌ها، رشد سود خالص، رشد فروش، رشد قابل‌تحمل.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                              صفحه

فصل اول: کلیات پژوهش.. 1

1-1- مقدمه.. 2

1-2- مسئله پژوهش.. 2

1-3- اهميت و ضرورت پژوهش.. 4

1-4- اهداف پژوهش.. 4

1-5- سؤال پژوهش.. 4

1-6- فرضيه‌هاي پژوهش.. 5

1-7- روش انجام پژوهش.. 5

1-7-1- روش پژوهش و گردآوری داده‌ها.. 5

1-7-2- متغیرهای پژوهش.. 5

1-7-3- جامعه آماري و نمونه پژوهش.. 6

1-7-4- روش تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها.. 6

1-7-5- استفاده‌کنندگان از نتايج پژوهش.. 6

1-8- تعريف واژه‌هاي كليدي.. 7

1-9- ساختار پژوهش.. 7

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش.. 8

2-1- مقدمه.. 9

2-2- مبانی نظری پژوهش.. 9

2-2-1- مفهوم گزارشگری اطلاعات مالی.. 9

2-2-2- تجدید ارائه صورت‌های مالی، دلایل و تقسیمبندی آن.. 10

2-2-3- مسائلی در رابطه با تجدید ارائه صورت‌های مالی.. 12

2-2-3-1- اعتبار پایین مدیریت.. 13

2-2-3- 2- شکاف ادراک.. 13

2-2-3-3- اثر آشکار شدن بخشی از ابهامات در مورد تجدید ارائه (تأثیر بر گستره‌ای وسیع).. 13

2-2-3- 4- اختلال در ارتباط و واکنش شرکت.. 13

2-2-3- 5- عدم همسویی بین مدیریت، حسابرسان و سایر مسئولان.. 14

2-2-4- پیامدهای تجدید ارائه صورت‌های مالی.. 14

2-2-4-1- واکنش بازار به تجدید ارائه.. 15

2-2-4-2- تغییرات حاکمیت شرکتی.. 16

2-2-4-3- کاهش اعتماد جامعه نسبت به اظهارنظر حسابرسان.. 16

2-2-4-4- کاهش رشد شرکت.. 17

2-2-5- تجدید ارائه و رشد شرکت.. 17

2-3- پيشينه و تاريخچه موضوع پژوهش.. 18

2-3-1- پیشینه خارجی پژوهش.. 18

2-3-2- پیشینه داخلی پژوهش.. 20

2-4- خلاصه فصل.. 23

فصل سوم: روش اجرای پژوهش.. 24

3-1- مقدمه.. 25

3-2- روش انجام پژوهش.. 25

3-3- فرضيه‌هاي پژوهش.. 25

3-4- متغیرهای پژوهش.. 26

3-4-1- متغیر مستقل.. 26

3-4-2- متغیرهای وابسته.. 26

3-4-3- متغیرهای کنترلی.. 27

3-5- الگوی پژوهش.. 28

3-6- قلمرو پژوهش.. 29

3-7- جامعه آماري و نمونه پژوهش.. 29

3-8- روش گردآوري داده‌ها.. 30

3-9- روش تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها و آزمون فرضيه‌ها.. 30

3-10- ابزار تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها.. 30

3-11- خلاصه فصل.. 31

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها.. 32

4-1- مقدمه.. 33

4-2- آمار توصیفی.. 33

4-3- ايستايي (پايايي) متغيرهاي پژوهش.. 34

4-4- آزمون فرضيه‌هاي پژوهش.. 35

4-4-1- آزمون فرضیه اول.. 35

4-4-2- آزمون فرضیه دوم.. 37

4-4-3- آزمون فرضیه سوم.. 38

4-4-4- آزمون فرضیه چهارم.. 39

4-5- خلاصه فصل.. 41

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری.. 42

5-1- مقدمه.. 43

5-2- مروري بر نتايج به‌دست‌آمده از پژوهش.. 43

5-3- ايستايي يا پايايي.. 43

5-4- خلاصه نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌ها.. 44

5-4-1- خلاصه نتایج حاصل از آزمون فرضیه اول.. 44

5-4-2- خلاصه نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم.. 44

5-4-3- خلاصه نتایج حاصل از آزمون فرضیه سوم.. 44

5-4-4- خلاصه نتایج حاصل از آزمون فرضیه چهارم.. 45

5-5- نتایج کلی پژوهش.. 45

5-6- پیشنهادی‌های پژوهش.. 46

5-6-1- پیشنهادهایی ناشی از نتایج پژوهش.. 46

5-6-2- پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آینده.. 46

5-7- محدودیت‌های پژوهش.. 46

منابع.. 48

الف) منابع داخلی.. 48

ب) منابع خارجی.. 50

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                              صفحه

جدول 4-1: آمار توصیفی متغیرهای پژوهش.. 34

جدول 4-2: آزمون ایستایی متغیرهای پژوهش.. 34

جدول 4-3: آزمون چاو فرضیه اول.. 35

جدول 4-4: آزمون هاسمن فرضیه اول.. 36

جدول 4-5: آزمون بروش‌پاگان فرضیه اول.. 36

جدول 4-6: نتایج آزمون رگرسیون برای فرضیه اول.. 36

جدول 4-7: آزمون چاو فرضیه دوم.. 37

جدول 4-8: آزمون هاسمن فرضیه دوم.. 37

جدول 4-9: آزمون بروش‌پاگان فرضیه دوم.. 37

جدول 4-10: نتایج آزمون رگرسیون برای فرضیه دوم.. 38

جدول 4-11: آزمون چاو فرضیه سوم.. 38

جدول 4-12: آزمون هاسمن فرضیه سوم.. 39

جدول 4-13: نتایج آزمون رگرسیون برای فرضیه سوم.. 39

جدول 4-14: آزمون چاو فرضیه چهارم.. 40

جدول 4-15: آزمون هاسمن فرضیه چهارم.. 40

جدول 4-16: آزمون بروش‌پاگان فرضیه چهارم.. 40

جدول 4-17: نتایج آزمون رگرسیون برای فرضیه چهارم.. 41

فصل اول

کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

طبق مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران، هدف صورت‌‌های مالی ارائه اطلاعاتی تلخیص و طبقه‌بندی‌شده درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری است که برای طیفی گسترده‌ از استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع گردد. خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با محتوای اطلاعات، "مربوط بودن " و "قابل‌اتکا بودن " و خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با ارائه اطلاعات، "قابل‌مقایسه بودن " و "قابل‌فهم بودن " است. اطلاعاتی که فاقد این خصوصیات باشد، مفید نبوده و یا دارای فایده محدودی است. ازآنجاکه خصوصیات کیفی قابل‌مقایسه بودن و قابل‌فهم بودن، بر مفید بودن اطلاعات می‌افزاید، وجود ثبات رویه حسابداری در روش‌های حسابداری بکار گرفته‌شده و افشاء مناسب اطلاعات الزامی است (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، 1388: 14). استانداردهای حسابداری ایران مقرر می‌کند که شرکت‌ها باید ارقام صورت‌های مالی را به‌صورت مقایسه‌ای همراه با ارقام سال جاری ارائه و افشا کنند (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، 1388). بر این اساس ارقام سال قبل در سال جاری، بار دیگر از سوی شرکت و حسابرس مورد بازبینی و طبقه‌بندی قرارگرفته و در صورت وجود اشتباهی بااهمیت در ماهیت و نحوه طبقه‌بندی و نیز مبالغ سال قبل، می‌بایست در سال جاری تجدید ارائه شوند. بدین ترتیب تجدید ارائه می‌تواند به معنای وجود یک نقص یا اشکال تعبیر شود که در سال جاری کشف‌شده است؛ البته به‌شرط آنکه ناشی از تغییر در رویه‌های حسابداری نباشد. مطالعات نیز نشان می‌دهند که درصد بالایی از تجدید ارائه در ایران، به دلیل اصلاح اشتباهات حسابداری بوده است (کردستانی و همکاران، 1389).

ایجاد فضای بی‌اعتمادی در بازار سرمایه، غیرقابل ‌اتکا تصور شدن صورت‌های مالی، تلاش برای دسترسی به اطلاعات در خارج از بورس، زیان ناشی از تصمیم‌گیری‌های اشتباه استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی و درنهایت تضییع منابع عمومی جامعه، بخشی از پیامدهای این امر است (همان). بنابراین، تجدید ارائه مستمر اقلام در دوره‌های پی‌درپی و رواج آن میان شرکت‌های ایرانی، به اعتبار صورت‌های مالی، آسیب می‌زند و موجب تخصیص و توزیع ناکارآمد ثروت و کاهش اعتماد مردم به بازارهای سرمایه می‌شود (بهار مقدم و دولت‌آبادی، 1391).