چكيده:

مدیریت و هدایت جا بجایی انسان و کالا در سطح معابر یک شهر با هدف افزایش سرعت،امنیت و کاهش هزینه حمل و نقل مهمترین هدف ایجاد سیستمهای حمل و نقل شهری است.کارکرد این سیستم وابسته به وجود زیر ساختهای لازم و نیز قرارگیری مناسب اجزای مختلف آن و نیز هماهنگی این اجزا با یکدیگر است. یکی از مهمترین زیر ساختهای سیستم حمل و نقل، پارکینگهای عمومی هستند که نقش بسزایی در کاهش ترافیک شهری دارند.مکان یابی پارکینگ یکی از مهمترین ابزار در مدیریت شهرها می باشد.پارکینگ می تواند بر کارایی ترافیک و کیفیت زندگی شهری تاثیر بگذارد. بعد از گذشت چندین دهه و افزایش اتومبیل و نبود فضای کافی برای پارک و در نهایت هزینه های ساخت پارکینگ،لزوم مکان یابی مناسب برای پارکینگ نمایان گشت.

این پژوهش در بهار 1393  در شهر لاهیجان برای رفع معضل  ترافیک انجام شده است و سعی دارد تا با توجه به شرایط و عوامل موثر بر مکان پارکینگ در شهر لاهیجان به مکان یابی مناسب این عنصر بپردازد.این پژوهش چند هدف را دنبال می نماید: 1-دستیابی به الگوی مناسب جهت مکان یابی بهینه پارکینگهای عمومی  با استفاده از سیستم GIS ؛2-تجزیه و تحلیل عوامل موثردر مکان یابی پارکینگ؛3-شناسایی نواحی نیازمند پارکینگ عمومی و طبقاتی؛4-شناساندن اهمیت و کارایی GIS در انتخاب بهترین مکانها برای احداث پارکینگ.

در این تحقیق علاوه بر ارائه الگویی مناسب جهت مکان یابی بهینه پارکینگ به وسیله GIS به مقایسه روشهای مختلف وزندهی لایه های مکان یابی پارکینگ مانند AHP و منطق فازی بولین و ...پرداخته       می شود.

كليد واژه: پارکینگ عمومی وطبقاتی، تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، مکان یابی ،سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، شهر لاهیجان. 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                       صفحه   

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                                                                                                         

چكيده 1

مقدمه 2

فصل اول

1-1-شرح و بيان مساله پژوهش 5

1-2-سابقه و پيشينه ي پژوهش 6

1-3-اهميت و ضرورت موضوع پژوهش 10

1-4-اهداف پژوهش 10

1-5- سوالات پژوهش 11

1-6- فرضيه هاي پژوهش 11

1-7- کاربرد نتايج تحقيق 11

1-8-روش  و ابزار گردآوري اطلاعات 12

1-9- روش تجزيه و تحليل داده ها 13

1-10-جامعه ي آماري و روش نمونه گيري 13

1-11- محدوديتها و موانع تحقيق 16

1-12- قلمرو مكاني ، زماني و موضوعي تحقيق 18

فصل دوم

2-1- مقدمه 21

2-2- پيشينه ي تاريخي پارکینگ 21

2-3- جاي پارك 22

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                       صفحه   

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                                                                                                         

2-4- فضا – ساعت 22

2-5- جابجايي(واگردان) 22

2-6-عرضه پارکینگ 22

2-7 -تقاضای پارکینگ 23

2-8-تعيين ميزان تقاضاي پاركينگ 23

2-9-روابط مربوط به عرضه، كاربري و تقاضاي پاركينگ 23

2-10- استخراج ميزان عرضه و تقاضاي پاركينگ 24

2-11- گروهها و منافع متأثر از پاركينگ 25

2-12- سطح توقف خودرو 25

2-13- حريم و استانداردهاي فضاي پارك 25

2-14- ترافيك 26

2-15- عوامل تشکیل دهنده ترافیک 26

2-16- مدیریت ترافیک 27

2-17- تسهیلات ترافیک 27

2-18- پارکینگ 28

2-19- پاركينگ عمومي 28

2-20- دسترسي به پاركينگ 28

2-21-  برآورد پارکینگ لازم 30

2-22- مشکلات احداث پارکینگ 30

2-23- اشباع پارکینگ 31

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                       صفحه   

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                                                                                                         

2-24- محل پارکینگ .32

2-25-توليد سفر 33

2-26- مطالعات مبدأ و مقصد 34

2-27- برنامه ریزی برای معلولین 34

2-28- تقسيم بندي پارك حاشيه اي بر اساس مدت توقف 37

2-29- استانداردهای خودرو 37

2-30-محدوده مورد مطالعه پارکینگ 38

2-31-متوسط مدت زمان پارك : 40

2-32- محل هاي داراي اولويت براي انجام مطالعات پارك حاشيه اي 41

2-33-اهميت احداث پاركينگهاي طبقاتي 42

2-34- مقايسه هزينه هاي ايجاد يك واحد پاركينگ 43

2-35- شاخص های پارکینگ سلامت محور 43

2-36- شاخص هاي مكان يابي كاربريهاي شهري 45

2-37- تأسیسات پارکینگ 48

2-38- سایر فضاهای پارکینگ 52

2-39-انواع پارکینگ 52

2-40-تکنولوژی های جدید پارکینگ و روش های نوین مدیریت فضاهای پارک 55

2-41- مشکلات احداث پارکینگ 63

2-42- سازۀ پارکینگ 63

2-43-مدیریت پارکینگ 64

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                       صفحه   

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                                                                                                         

2-44-ابعاد وسایل نقلیه، استانداردها و سرانه های طراحی پارکینگ 66

2-45-فضای مورد نیاز پارکینگ برای کاربری های مختلف و نقش رعایت سرانه ها 68

2-46-گشتن به دنبال جای پارک، معضل امروز شهرها 70

2-47- مكانيابي 71

2-48-مکان یابی پارکینگ 71

2-49- اهميت مكانيابي صحيح در استقرار پاركينگهاي عمومي 72

2-50- معیارهاي موثر در مکانیابی پارکینگ 73

2-51- سيستم اطلاعات جغرافيايي 74

2-52- استفاده از GIS در شهرسازي و برنامه ريزي شهري 75

2-53- استفاده از سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي در حوزه حمل و نقل 75

2-54-روش های مکان یابی پارکینگ 76

2-55-نتیجه گیری 80

فصل سوم

3-1- مقدمه 82

3-2- موقعيت  جغرافيايي  شهرستان  لاهيجان 82

3-3- موقعيت جغرافيایی شهر لاهيجان 86

3-4- موقعيت ارتباطي شهر لاهيجان 86

3-5- خصوصيات كلي آب و هوایي لاهيجان 87

3-6- درجه حرارت (دما) 89

3-7- بارندگي 90

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                       صفحه   

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                                                                                                         

3-8- رطوبت 95

3-9- باد 96

3-10- زمين شناسي،توپو گرافي شهر لاهيجان 97

3-11-شيب وجهت توسعه ي شهر لاهيجان 99

3-12- منابع آب  درلاهيجان 102

3-13- سوانح طبيعي : 104

3-14- پوشش گياهي شهرلاهيجان 104

3-15-ويژگيهاي جغرافيايي انساني 105

3-16- پيشينه تاريخي لاهيجان 112

3-17 - وجه تسميه لاهيجان 113

3-18- مراكز مذهبي –تاريخي شهر 114

3-19- بناهاي عمومي شهر 115

3-20- مراكز ديدني 115

3-21-  تأسيسات عمومي شهر لاهيجان 116

3- 22- محلات لاهيجان 118

3-23- اوضاع اقتصادي لاهيجان 118

3-24-نتیجه گیری 121

فصل چهارم

4-1-مقدمه 123

4-2- آمار توصیفی پرسشنامه ها 123

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                       صفحه   

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                                                                                                         

4-3-نتیجه گیری 147

فصل پنجم

5-1-مقدمه 151

5-2-مراحل مکانیابی پارکینگهای عمومی با استفاده از GIS و مدل AHP 152

5-3- مشخصات کلی پارکینگ های موجود شهر لاهیجان 157

5-4-مکانیابی پارکینگ ها ی عمومی در شهر لاهیجان 158

5-5- وزن دهی به معیارها 168

5-6-نتیجه گیری 175

فصل ششم

6-1-بحث و نتیجه گیری 177

6-2- آزمون فرضیات پژوهش 178

6-3-پاسخ به سوالات پژوهش 182

6-4- ارائه راهکار و پیشنهادات 184

منابع و ماخذ 188

پیوست الف 195

پیوست ب 199

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان

صفحه

جدول1-1- تعیین حجم نمونه با بهره گیری از جدول آماده مورگان ...............................

14

جدول 1-2- آلفای  کرونباخ .........................................................................................

15

جدول1-3- بررسی آلفای کرونباخ بر اساس سوالات موجود در پرسشنامه ..................

15

جدول2ـ1- ميانگين پياده روي بر مبناي مقصد پاركينگ به.............................................

29

جدول 2-2- تعداد جاپارک برای معلولین جسمی( منبع: آیین نامۀ طراحی راه های ..........

35

جدول 2-3- ابعاد و اندازه های پارکینگ وسایل نقلیه، واحد: میلی متر..............................

37

جدول 2-4- میزان و چگونگی نورپردازی در درون پارکینگ های عمومی........................

51

جدول 2-5- ابعاد وسایل حمل و نقل و شعاع گردش Ra, Ri ...........................................

67

جدول2-6- معیارهای پارکینگ در ضوابط ساختمانی طرح تفضیلی شهر لاهیجان............

69

جدول 2-7- معیارها و زیرمعیارهای مؤثر در مکانیابی پارکینگ .......................................

77

جدول 2-8- مقیاس 9 کمیتی ساعتی و وارگاس برای مقایسات زوجی عناصر..................

79

جدول 3-1- موقعيت جغرافيايي شهرستان لاهیجان .........................................................

82

جدول3-2- مشخصات ایستگاه هواشناسی لاهیجان..........................................................

88

جدول3-3- وضعیت درجه حرارت در ایستگاه هواشناسی لاهیجان ................................

89

جدول 3-4- تعداد و درصد روزهای یخبندان در ایستگاه هواشناسی لاهیجان ..................

90

جدول3-5- متوسط بارندگی ماهانه و درصد آن در ایستگاه هواشناسی لاهیجان .............

91

جدول3-5- متوسط بارندگی های فصلی و درصد آن در ایستگاه هواشناسی لاهیجان......

93

 

فهرست جداول

 

عنوان

صفحه

جدول3-6- رطوبت نسبی هوا در ماههای مختلف منطبق با ایستگاه هواشناسی لاهیجان..

95

جدول شماره 3-7- نرخ رشد جمعيت شهر لاهيجان با تفكيك جنس از سال 1335- 85

106

جدول3-8-تعداد و درصد تغییرات جمعیتی شهرستان لاهیجان بین سالهای ....................

109

جدول3-9- تعداد و بعد خانوار شهرستان لاهیجان...........................................................

109

جدول3-10- درصد باسوادان در جمعیت 6 ساله و بیشتر برحسب سن به تفکیک جنس..

110

جدول3-11- ویژگیهای جمعیتی شهرستان لاهیجان بین سالهای 65 و 75 و 85 .............

112

جدول 3-12- مقايسه تركيب اشتغال كشور، استان وشهرستان لاهيجان برحسب ..............

120

جدول 4ـ1- فراوانی  جنسیت افراد نمونه .......................................................................

124

جدول 4-2 - میزان سن افراد نمونه افراد نمونه ...................................................................

125

جدول 4-3 - میزان تحصیلات افراد نمونه ..........................................................................

126

جدول 4-4- توزیع وضعیت نوع وسیله نقلیه مورد استفاده در شهر لاهیجان ......................

127

جدول 4-5 - توزیع وضعیت هدف از سفر در شهر لاهیجان ..............................................

128

جدول 4-6 - وضعیت وجود پارکینگ عمومی در مقصد مورد نظر.....................................

129

جدول 4-7 - مدت زمان پیدا کردن محل پارک ..................................................................

130

جدول 4-8- میزان مسافت پیموده شدن از محل پارک خودرو تا مقصد مورد نظر..............

132

جدول 4-9- میزان  رضایت از مسافت طی شده بعد از پارک خودرو تا مقصد مورد نظر..

133

جدول 4-10- میزان ساعت های پارک خودرو در پارکینگ های عمومی شهر لاهیجان.....

134

 

فهرست جداول

 

عنوان

صفحه

جدول 4-11- طرح های پارک مطلوب .............................................................................

135

جدول 4-12- تأثیر یکطرفه کردن خیابان در کاهش ترافیک و حل مشکل پارکینگ ..........

136

جدول 4-13- موافقت با ارائه بخشی از خدمات بصورت الکترونیکی در راستای کاهش...

137

جدول 4-14- میزان تأثیر بهبود حمل و نقل عمومی  در کاهش ترافیک و مشکل..............

138

جدول 4-15- رضایت از طراحی و کیفیت تجهیزات پارکینگ های عمومی .....................

139

جدول 4-16- میزان رضایت از علائم و تابلو های راهنمایی پارکینگ های عمومی............

140

جدول 4-17- میزان رضایت از امنیت پارکینگ های عمومی در شهر لاهیجان ...................

141

جدول 4-18 - ارزیابی  دسترسی به پارکینگ های عمومی..................................................

142

جدول 4-19- ارزیابی هزینه های پارکینگ های عمومی.....................................................

143

جدول 4-20 - منا سب بودن مکان ها ی مذکور برای احداث پارکینگ ازدید شهروندان....

144

جدول 4-21- تا چه اندازه مکانهای فوق برای احداث پارکینگ مناسبند؟...........................

145

جدول 4-22 - کدامیک از مکانهای زیر جهت احداث پارکینگ مناسبترند؟.........................

146

جدول4-23- نتایج حاصل از پرسشنامه در شهر لاهیجان...................................................

148

جدول5-1- طبقه بندی لایه ی فاصله تا مراکز تجاری.......................................................

154

جدول 5-2- وزن دهی به معیارها با استفاده از روش مقایسه دوتایی.................................

155

جدول 5-3- محاسبه وزن معیارها......................................................................................

 

153

فهرست جداول

 

عنوان

صفحه

جدول5-4- تعیین نسبت توافق ............................................................................................

156

جدول 5-5- مشخصات کلی پارکینگ های موجود شهر لاهیجان.........................................

157

جدول 5-6- مقیاس مقایسه دوتایی.....................................................................................

169

جدول 5-7-  شاخص های عدم توافق تصادفی ( RI ) برای ...............................................

171

جدول 5-7- مشخصات پارکینگ های پیشنهادی شهر لاهيجان............................................

175

جدول 6-1-آزمون تی تک نمونه ای.....................................................................................

178

جدول6-2- بررسی سوالات  به عنوان نمونه .......................................................................

179

جدول 6-3- ضریب همبستگی ............................................................................................

180

جدول 6-4- همبستگی..........................................................................................................

181

جدول 6-5-آزمون تی تک نمونه ای ....................................................................................

181

جدول6-7- مشخصات کلی پارکینگ های شهر لاهیجان .....................................................

183

جدول 6-8- مناسبترین مکانها برای احداث پارکینگ در شهر لاهیجان.................................

184

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها

 

عنوان

صفحه

نمودار(3-1): نمودار درجه حرارت شهر لاهیجان با توجه به جدول بالا.............................

90

نمودار(3-2 ): درصد بارندگی ماهانه (میلیمتر) در ایستگاه هواشناسی لاهیجان .................

92

نمودار(3-3): متوسط بارندگی فصلی لاهیجان بر حسب میلیمتر.........................................

93

نمودارآمبروترلیک(3-4):میزان بارندگی درسال1387 درشهرلاهیجان- برگرفته از...............

93

نمودار (3-5): میانگین ماهانه رطوبت نسبی........................................................................

96

نمودار(3-7): درصد باسواد در نقاط شهری.........................................................................

111

نمودار(3-8): درصد باسواد در نقاط روستایی.....................................................................

111

نمودار (4-1): فراواني افراد نمونه برحسب جنس ..............................................................

124

نمودار (4-2): فراواني افراد نمونه برحسب سن..................................................................

125

نمودار (4-3): فراواني افراد نمونه برحسب ميزان تحصيلات..............................................

126

نمودار (4-4): وضعيت نوع وسيله مورد استفاده در شهر لاهيجان.......................................

127

نمودار (4-5): فراواني هدف از سفردر لاهيجان .................................................................

129

نمودار (4-6): فراواني وضعیت وجود پارکینگ عمومی در مقصد مورد نظر...................................

130

نمودار (4-7): فراواني مدت زمان پیدا کردن محل پارک.....................................................

131

نمودار (4-8): فراواني میزان مسافت پیموده شدن از محل پارک خودرو تا مقصد مورد.....

132

نمودار (4-9): میزان  رضایت از مسافت طی شده بعد از پارک خودرو تا مقصد مورد نظر

133

 

فهرست نمودارها

 

عنوان

صفحه

نمودار (4-10): میزان ساعت های پارک خودرو در پارکینگ های عمومی شهر لاهیجان

134

نمودار (4-11): فراواني طرح های پارک مطلوب ...............................................................

135

نمودار (4-12): تأثیر یکطرفه کردن خیابان در کاهش ترافیک و حل مشکل پارکینگ.........

136

نمودار (4-13): موافقت با ارائه بخشی از خدمات بصورت الکترونیکی در راستای ...........

138

نمودار (4-14): میزان تأثیر بهبود حمل و نقل عمومی  در کاهش ترافیک و مشکل ...........

139

نمودار (4-15): ميزان رضایت از طراحی و کیفیت تجهیزات پارکینگ های عمومی...........

140

نمودار (4-16): میزان رضایت از علائم و تابلو های راهنمایی پارکینگ های عمومی.........

141

نمودار (4-17): میزان رضایت از امنیت پارکینگ های عمومی در شهر لاهیجان.................

142

نمودار (4-18) ميزان رضايت از  دسترسی به پارکینگ های عمومی...................................

143

نمودار (4-19): ارزیابی هزینه های پارکینگ های عمومی...................................................

144

نمودار (4-20): منا سب بودن مکان ها ی مذکور برای احداث پارکینگ ازدید شهروندان..

145

نمودار (4-21): تا چه اندازه مکانهای فوق برای احداث پارکینگ مناسبند؟........................

146

نمودار (4-22): کدامیک از مکانهای زیر جهت احداث پارکینگ مناسبترند؟.......................

147

 

 

 

فهرست اشكال

 

عنوان

صفحه

شكل(1-1) نقشه محدوده مورد مطالعه در این پژوهش.......................................................

18

شکل(1-2) فلوچارت مطالعات انجام شده در این پژوهش در راستای فرایند مکانیابی ......

19

شكل (2-1)  پارکینگ معلولین و علائم راهنمای پارکینگ برای معلولین...........................

36

شكل(2-2)  نورپردازی پارکینگ های شبانه روزی در شب.............................................

50

شكل(2-3 ) پارک خیابانی( حاشیه ای)..............................................................................

54

شكل(2-4) پارکینگ مکانیکی...........................................................................................

57

شكل(2-5) نمونه ای ازدستگاه پارکومتر.......................................................................

60

شكل(2-6) نمونه ای از حضور پارکبان در خیابان............................................................

61

شکل (3-1) : نقشه موقعیت و حدود جغرافیایی شهر لاهیجان...........................................  

83

شکل(3-2):نمایش محدوده شهرستان لاهیجان با تفکیک بخش ها و دهستان ها................

85

شکل( 3-3) نقشه اقلیم شهر لاهیجان..................................................................................

88

شکل(3-4) نقشه خطوط همباران شهر لاهیجان.................................................................

94

شکل (3-5): نقشه زمین شناسی شهر لاهیجان....................................................................

98

شکل (3-6):نقشه شیب شهر لاهیجان..................................................................................

100

شکل(3-7):نقشه رودخانه های شهر لاهیجان.....................................................................

103

شکل(3-8): نقشه نقاط توریستی شهر لاهیجان .................................................................   

116

شكل(5-1): نقشه طبقات ارتفاعي شهر لاهيجان...................................................................

159

 

فهرست اشكال

 

عنوان

صفحه

شكل5-2- نقشه طبقات شيب شهر لاهيجان.......................................................................                            

160

شكل5-3- نقشه مراكز اداري شهر لاهيجان.........................................................................                                     

161

شكل 5-4- نقشه مراكز فرهنگي آموزشي درماني تفريحي شهر لاهيجان............................

162

شكل5-5- نقشه مراكز تجاري شهر لاهيجان......................................................................

163

شكل5-6- نقشه معابر شهر لاهيجان....................................................................................

164

شكل5-7-  نقشه تراكم ترافيك شهر لاهيجان.....................................................................

165

شكل5-8- نقشه تراكم جمعيت شهر لاهيجان.....................................................................

166

شكل5-9- نقشه ارزش ملك شهر لاهيجان.........................................................................

167

شكل5-10- نقشه حاصل از اجراي مدل AHP جهت مكان يابي پاركينگ شهر لاهيجان

172

شکل 5-11- نقشه پارکینگ های پیشنهادی شهر لاهيجان...................................................

173

شکل 5-12- نقشه پارکینگ های پیشنهادی و موجود شهر لاهيجان...................................

174